هیستومونیازیس

هیستومونیازیس بیماری است که در بوقلمون ها دیده می شود که به آن سرسیاه یا head black هم گفته می شود علت آن این است که در اثر بیماری ناحیه سر و تاج پرنده تیره رنگ می شود.

محل حضورش در انتهای دستگاه گوارش بوقلمون در ناحیه سکوم است و البته به ارگان های دیگر مثل کبد هم میرود. این تک یاخته برای اینکه بتواند خودش را در محیط حفظ کند از یک نماتود سکومی کمک گرفته به این ترتیب که gallinarum Heterakis  که نماتودی است که در داخل سکوم پرندگان و به خصوص بوقلمون وجود دارد، هنگامی که دارد از مخاط دستگاه گوارش تغذیه میکند، تک یاخته هیستوموناس را هم وارد بدن خودش میکند.

تک یاخته هیستوموناس در بدن هتراکیس به زیر غشای تخم می رود و تمام تخم هایی که این نماتود تولید می کند در غشای خودشان واجد این تک یاخته هستند که این باعث می‌شود دوام و بقای حضور هیستوموناس در محیط به شدت افزایش یابد. از طرفی کرم‌های خاکی در حین تغذیه از محتویات خاک تخمهای هتراکیس آلوده را وارد دستگاه گوارششان می کنند. در نتیجه آلودگی در بدن کرم به راحتی حفظ می شود وقتی پرنده از روی زمین یا بستر تغذیه میکند هم این تخمهای هتراکیس و هم الروهای آن و هم کرم های خاکی که مصرف میکند مسیر را برای انتقال انگل هموار میکنند وقتی که هتراکیس وارد دستگاه گوارش پرنده میشود تخم ها hatch می شوند و لاروها بیرون می آیند و هیستوموناس هم آزاد می شود . هیستوموناس در مخاط سکوم هم روی مخاط تغذیه میکند و هم خودش را به زیر مخاط می رساند و از طریق ورید باب به کبد می رسد در داخل کبد نکروز های وسیع و فرورفته ایجاد می کند. بیماری از نظر بالینی انترو هپاتیت است یعنی التهاب روده ای که همراه با آن کبد هم دارای التهاب است . در این سیر تکاملی بررسی کرده اند که اگر پرنده در بستر نباشد و به تخم کرم و انگل دسترسی نداشته باشد و آن چیزی که می خورد واقعا عاری از هر گونه انگل باشد باز هم آلودگی ممکن است اتفاق بیفتد که این شیوه آلودگی dropping/drinking  cloacal نام دارد یعنی مدفوع که از طریق پرنده آلوده دفع می شود اگر یک پرنده سالم روی آن قرار بگیرد از طریق مخاط مقعد به دلیل حرکات پریستالتیک میتواند مدفوع آلوده وارد شود و به صورت بالا رونده آلودگی از مخرج به سمت سکوم امتداد پیدا کند.

انتریت سکومی که ناشی از هیستوموناس است معمولا به دلیل نکروز مخاطات و و بعد ریختن آن و ترشحات التهابی وارد سکوم میشوند یک طناب سکومی در داخل سکوم شکل میگیرد یعنی این محتویات نکروتیک همراه با سروز ترشح شده کم کم سفت و سخت میشود و آب آن کشیده میشود و وقتی سکوم را باز میکنید یک توده بی شکل می بینید که به راحتی از داخل سکوم جدا میشود که به آن طناب سکومی یا secal cord میگویند که یکی از نقاط تشخیصی است.

از آنجایی که مرغ و خروس به هتراکیس بیشتر آلوده می شوند یک عامل خطر هستند برای ابتلای بوقلمون ها و توصیه می‌شود در فارمی که مرغ و خروس پرورش داده شده تا چند سال از پرورش بوقلمون خودداری شود. به خاطر اینکه تخم این کرم در محیط دوام زیادی دارد جدا بودن مرغ و خروس از بوقلمون ها یکی از راههای پیشگیری به ابتلا است.

درمان: ترکیبات مترونیدازول توصیه می شود. البته به دلیل ممنوعیت مصرف در حیوانات مولد غذا به نوعی یک خلاء درمانی وجود دارد و دارویی وجود ندارد.  درمان برای اینکه لود انگلی کرم را در پرنده کم کنند توصیه می شود . 

یکی از ترکیباتی که به عنوان درمان جایگزین مترونیدازول ها شده Nitarsone است که از نظر عملکردی به اندازه مترونیدازول ها موثر عمل نمی کنند.