آیا ماهی‌ها تشنه می‌شوند؟

شاید پاسخ همه به تشنه شدن ماهی‌ها منفی باشد، زیرا این حیوانات درون آب شنا می‌کنند. شاید این سوال برای شما پیش بیاید که ماهی آب شیرین با ماهی آب شور چه تفاوتی از نظر تشنگی دارد؟ مطمئن‌ترین پاسخ به پرسش‌های بالا این است که بگوییم نمی‌دانیم. پروفسور «تیلمان بنفی» متخصص فیزیولوژی ماهی‌ها و آبزیان از دانشگاه برانزویک کانادا، می‌گوید: «این که بدانیم حیوانات واقعاً چه تجاربی دارند، غیرممکن است.»

ما با تعدادی علامت درمی‌یابیم که تشنه هستیم. به‌عنوان مثال دهانمان خشک می‌شود، احساس خستگی می‌کنیم، ادرار کمتری داریم، احساس سبکی سر و احساس ضعف می‌کنیم. اگر تشنگی به حد بسیار زیادی برسد، حتی می‌تواند منجر به مرگ شود. واقعاً چه چیزی از بی‌آبی شدید بدن ما محافظت می‌کند؟

از آنجا که ما شرایط ماهی‌ها را درک نمی‌کنیم، واقعاً نمی‌فهمیم که تشنه می‌شوند یا نه و اگر تشنه می‌شوند چگونه تشنگی خود را برطرف می‌کنند؟ پروفسور «کریستوفر کانلی» از دانشگاه بوستون، می‌گوید: «من به تشنگی به‌عنوان پاسخ شناختی به کم‌آبی نگاه می‌کنم و می‌دانیم که وارد مغز ماهی شدن برای درک این وضعیت سخت است. با این حال، ما تا حدودی می‌دانیم که ماهی‌ها چگونه تعادل آب بدن خود را حفظ می‌کنند.»

ماهی‌ها بدون توجه به تشنه بودن یا نبودن، ‌برای زنده ماندن به وجود آب در بدن خود وابسته هستند. آن‌ها تعادل آب در بدن خود را طی فرآیندی به نام «تنظیم اسمزی» حفظ می‌کنند. این فرآیند در مهره‌داران دیگر شامل انسان‌ها نیز وجود دارد. کانلی می‌گوید: «این فرآیند باعث تعادل نمک و آب در بدن می‌شود. کلیه و آبشش نقش مهمی در انجام این فرآیند دارند. البته باید اذعان کرد که این فرآیند بستگی زیادی به محیط زندگی ماهی نیز دارد.»

مقایسه‌ی ماهی آب شور و ماهی آب شیرین

اندام‌های درونی بدن ماهی‌های آب شیرین نمکی‌تر از محیط اطراف است و این ماهی‌ها کمتر آب می‌نوشند، زیرا نوشیدن آب باعث رقیق شدن خون و سیالات درونی بدن آن‌ها می‌شود. کلیه‌ی این ماهی‌ها در واقع آب اضافی را از خون ماهی خارج می‌کند و به این ترتیب، ادرار این ماهی‌ها خیلی رقیق است. فرآیند تخلیه‌ی این ادرار زمانی انجام می‌شود که آبشش توسط سلول‌های خاص خود در حال پمپاژ نمک به درون بدن است.

برخلاف ماهی‌های آب‌های شیرین، ماهی دریا به‌صورت مرتب آب می‌نوشد تا تعادل آبی بدن خود را حفظ کند. چالش اصلی ماهی آب شور این است که جلوی از دست رفتن آب بدن خود به محیط اطراف را بگیرد. کلیه‌ی این ماهی‌ها مرتباً در حال جداسازی نمک از خون است و سلول‌های نمک‌ساز درون آبشش نیز نمک را به درون دریا هدایت می‌کنند. از آنجا که فرآیندهای بدن این دو نوع ماهی در خلاف جهت یکدیگر عمل می‌کنند، بدن هر دو ماهی به یک میزان آب‌دار و نمکی باقی می‌ماند.

ماهی سالمون در هر دو آب شیرین و شور زندگی می‌کند. این ماهی برای زندگی در آب‌های شور می‌ماند، ولی برای تولید مثل به سمت آب‌های شیرین می‌رود. دانشمندان می‌گویند که این نوع ماهی قبل از مهاجرت به سمت آب‌های شیرین به نحوی بدن خود را آماده می‌کند که بتواند در آنجا نیز تعادل آبی خود را حفظ کند.

آیا انسان و ماهی با یکدیگر شباهت دارند؟

بدن ما دارای شباهت‌هایی با ماهی‌ها است. از آنجا که انسان‌ها تاریخچه‌ی تکاملی مشترکی با ماهی‌ها دارند، حتی می‌توان اینگونه تصور کرد که انسان‌ها در ابتدا ماهی بوده‌اند. بنابراین فرآیندهای تنظیم اسمزی در اجداد انسان‌ها نیز وجود داشته است.

البته این شباهت‌ها نباید باعث شود بخواهید ماهی بودن خود را مخصوصاً در آب شور امتحان کنید. بدن همه‌ی حیوانات می‌تواند مقدار کمی آب شور را هضم کند، ولی این آب تشنگی را برطرف نمی‌کند؛ زیرا بدن شما از آب موجود خود برای حذف نمک اضافی استفاده می‌کند و باعث تشنگی بیشتر شما می‌شود.

کوری در لاک پشت ها

علایم بیماری:

چشمها متورم و پف کرده بوده و معمولاً بسته اند .در این حالت ممکن است ترشحات سفید رنگ نیز دیده شود.

علت احتمالی:

عفونت باکتریایی چشم اغلب از فیلتراسیون ناکافی آب نشأت میگیرد البته نباید از نا متعادل بودن درجه حرارت آب نیز چشم پوشید.

ورم گوش ، کلر و جیره غذایی فقیر و ضعیف همگی می تواند باعث این حالت شوند. 

همچنین وجود این حالت در چشم می تواند نشانه کمبود ویتامین A  و عفونت های تنفسی باشد.

مهم ترین علت بیماری استفاده ازآب حاوی کلر است. غلظت بالای کلر آب چنین واکنش هایی را به دنبال دارد. گاهی اوقات در این شرایط لاک پشت چشم را بسته ، گاهی می مالد و سرش را تکان ناگهانی می دهد. این حالت معمولا چندین ساعت طول می کشد. اگر که این مشکل از کلر باشد ، باید از موارد ضدکلر استفاده کنید یا 24 ساعت قبل ، آب را در ظرفی نگه دارید تا کلرش بپرد. 

درمان :

در مورد عفونت های باکتریایی استفاده از آنتی بیوتیک های موضعی چشم به تجویز دامپزشک توصیه می گردد . همچنین لازم است تمامی فاکتور های آب محل زندگی لاک پشت تنظیم گردد.

اگر مشکل شما کمبود ویتامین A می باشد.

دادن گوشت لخم و یا غذای کامل آماده لاک پشت آب شیرین نیز گاهی می تواند سبب کمبود ویتامین A شده و آن نیز باعث التهاب چشمهامی شود. 

برای درمان دارویی به دامپزشک مراجعه شود.

ماهی قرمز چگونه با محیط آکواریوم کنار می‌آید؟

مجله ایلیاد/ برای بیشتر موجودات زنده، به ویژه آن‌هایی که تنفس متفاوتی دارند، زندگی بدون منبع اکسیژن خوب، چندان جالب نیست. ماهی قرمز، استثنای عجیب و غریبی است. ماهی‌های گونه‌یCarassius  در زمان‌های نامطلوبی که محیط اطراف دچار کمبود اکسیژن می‌شود، روشی شسته و رفته دارند که منجر به بقای آن‌ها می‌شود؛ آن‌ها الکل درست می‌کنند. اکنون می‌دانیم چگونه این کار را انجام می‌دهند.

در کتاب زیست شناسی ۱۰۱ یاد می‌گیریم که اکسیژن با «گلوکز کربوهیدرات» ترکیب می‌شود تا «دی‌اکسیدکربن» و آب تولید کند و برای ما انرژی فراهم کند. آب نسبتأ سودمند است، درحالی‌که دی‌اکسیدکربن محصولی فرعی است، در محیط‌زیست رها می‌کنیم. گاهی اوقات، بافت‌های ما از منبع اکسیژن محلی‌شان خالی می‌شوند، مثل زمانی که سخت ورزش می‌کنیم یا زمانی‌که محیط‌زیست موقتأ دچار کمبود اکسیژن می‌شود.

برای غلبه بر این کمبود، بیشتر حیوانات مثل ما مسیرهای آنزیمی دارند که می‌توانند کمی انرژی از گلوکز بدون اکسیژن به‌دست آورند. متأسفانه، این کار ما را با ماده‌ای تند و زننده به‌نام «لاکتیک اسید» تنها می‌گذارد. لاکتیک اسید، در نهایت در کبد به گلوکز تبدیل می‌شود، اما این فرآیند نیز به اکسیژن نیاز دارد. به عبارت دیگر، این فقط یک راه حل کوتاه مدت است. اگر لاکتیک اسید همچنین ایجاد شود، باعث «اسیدوز لاکتیک» می‌شود؛ وضعیتی که pH بافت‌ها را پایین می‌آورد و همه‌ی مشکل را ایجاد می‌کند.

ماهی قرمز، نباید نگران این قضیه باشد. به‌مدت چندین دهه، مشخص شده که این حیوان خانگیِ چندین ساله استعداد دارد لاکتیک اسید را به مولکولی کم‌خطرتر، یعنی الکل تبدیل کند. برخلاف لاکتیک اسید، اتانول به آسانی به آب تبدیل می‌شود، از میان آبشش ماهی عبور می‌کند.

هیچ مهره‌دار دیگری این توانایی را ندارد و در نتیجه دانشمندان در دانشگاه‌های اوسلو و لیورپول تصمیم گرفتند اسرار ماهی کپور را کشف کنند. قضیه به ۸ میلیون سال پیش بر می‌گردد؛ زمانی که اجداد ماهی قرمز و کپور نسخه‌هایی از ژن‌های مسئول مجموعه‌ای چند آنزیمی «دهیدروژناز پیرووات» را ایجاد کردند.

ژن‌های اصلی، وظیفه‌ی اصلی‌شان برای تهیه‌ی مشتقی از گلوکز به‌نام پیرووات را حفظ کردند تا وارد چرخه‌ی متابولیکی شوند که انرژی‌زا است. در عین حال، نسخه‌های این ژن‌ها در طول زمان به آسانی تغییر کردند و تکامل پیدا کردند تا آنزیمی شبیه به آنزیم موجود در مخمر آب‌جو بسازند که «اسید پریکوئیک» را به «استالدئید» یا اتانال تبدیل کند و سپس به اتانول تبدیل شود. این ماهی نیز همانند مهره‌داران دیگر معمولأ از همین مسیر استفاده می‌کند و اکسیژن را از طریق آبشش‌هایش جذب می‌کند تا در تنفس هوازی استفاده کند.

وقتی اکسیژن کم باشد، این مسیر تغییر می‌کند تا اتانول تولید کند. اکسیژن کافی نیست، اما ماهی کپور می‌تواند به‌مدت چندین ماه در اعماق باقی بماند تا وضعیت بهتر شود. محقق ارشد، «کاترین الیزابت فاگرنس» از دانشگاه اوسلو گفت: «این تحقیق بر نقض تکثیر کل ژنوم در تکامل نوآوری بیولوژیکی و سازگاری گونه‌ها با محیط‌های غیرقابل سکونت تأکید دارد.»

ماهی قرمز، در خانه‌ی شما به نظر به دور قلعه‌ای شنی درون آکواریوم می‌چرخد، اما اجداد وحشی‌اش باید با دوره‌‌های زمستان طولانی در آب‌های تقریبأ یخ‌زده کنار می‌آمدند. محقق «مایکل برنبریک»، فیزیولوژیست تکاملی در دانشگاه لیورپول، گفت: «در آب‌هایی با اکسیژن آزاد در استخرهایی پوشیده از یخ که به مدت چندین ماه در زیستگاه‌های شمال اروپا طول می‌کشید، غلظت الکل در خون ماهی‌های کپور می‌تواند به بیش از ۵۰ میلی‌گرم در ۱۰۰ میلی‌لیتر برسد که این مقدار بالای محدوده‌ی شیرجه در آب آشامیدنی در این کشورها است.»

وی افزود: «هرچند این وضعیت هنوز خیلی بهتر از مواجهه با لاکتیک اسید است که محصول نهایی متابولیکی مهره‌داران دیگر از جمله انسان‌ها در زمان از دست دادن اکسیژن است. همچنین می‌تواند توضیح دهد که چرا ماهی قرمز در مخازن آب سرد و کم‌ اکسیژن در اکواریوم‌ها می‌تواند، دوام بیاورد. آن‌ها به حدی الکل مصرف می‌کنند که چیزی متوجه نمی‌شوند! جدا از درک تغییر بیولوژیکی ناگهانی خارق‌العاده‌ی این ماهی‌ها، تحقیقات نوعی تغییرِ تکاملی در عملکرد یک صفت را از طریق تکثیر نشان می‌دهد.»

معمولأ عملیات مهمی مثل تنفس نمی‌توانند وظایف خود را تغییر دهند. در این صورت، داشتن نسخه‌ای واقعأ مفید است.

راه‌اندازی پروژه میز جراحی ماهی‌های زینتی در دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران

حکیم مهر: جراحی و درمان بسیاری از حیوانات اتفاق جدیدی نیست اما جراحی ماهی تزئینی به دلیل حساسیتی که دارد جالب است.

به گزارش حکیم مهر به نقل از باشگاه خبرنگاران جوان، «دکتر هومن رحمتی هولاسو» مدیر پروژه میز جراحی ماهی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران اظهار کرد: امروزه که تعداد ماهیان آکواریومی روز به روز در حال افزایش است و علاقه به نگهداری ماهیان زینتی گران قیمت افزایش یافته جراحی آن‌ها به عنوان امری روتین در دامپزشکی بدل شده است.

او گفت: بیشترین موارد جراحی شامل زخم پوستی، توده پوستی، گنادوکتومی، خارج کردن چشم، تومور پوستی، کاتر زدن به منظور مایع درمانی، جراحی حفره شکمی و قرار دادن میکروچیپ، بیوپسی کلیه و کبد و ناهنجاری‌های کیسه شنا است.

در ادامه «محدثه پورمرتضوی» یکی از محققان این تیم بیان کرد: شناخت آناتومی بدن ماهی و بیهوشی اصولی در این جانواران نقش اساسی در جراحی موفقیت آمیز آن‌ها دارد. ماهی ها  با دارو‌های معمول بیهوشی مانند عصاره میخک یا تری‌کایین متان سولفات بیهوش می‌شوند و روی سطح مناسب قرار می‌گیرند،  پس از جراحی نیز ماهی در تانک ریکاوری قرار می‌گیرند و داروی ضد درد و آنتی بیوتیک بعد از جراحی دریافت می‌کنند.

او بیان کرد: پروتکل مناسب و اصولی بیهوشی در موفقیت جراحی تاثیر به سزایی دارد، بیهوشی به دو شکل استنشاقی و تزریقی در ماهی ها انجام می‌شود که در روش استنشاق نیاز به تانکی برای تزریق ماده بیهوشی به بدن ماهی داریم.

یکی از محققان این تیم عنوان کرد: مرحله استشاقی هم خود به دو دسته کوتاه مدت و بلند مدت تقسیم می‌شود در کوتاه مدت نیاز به تزریق مجدد ماده بیهوشی نیست،  زیرا این نوع جراحی‌ها ظرف ۵ دقیقه تمام می‌شوند، ولی در جراحی‌های بلند مدت که بالاتر از ۵ دقیقه طول می‌کشد نیاز به تجدید ماده بیهوشی داریم.

پورمرتضوی ادامه داد: پس از رسیدن به سطح مناسب بیهوشی ماهی آماده جراحی می‌شود و وضعیت حیاتی اش به وسیله مانیتورینگ رصد می‌شود. پس از جراحی نیز ماهی در تانک ریکاوری قرار می‌گیرد؛ البته  وجود درد در ماهیان مورد شک است. با این حال مطالعات بهبودی سریع‌تر بعد از جراحی را با وجود ضد درد ثابت کرده اند و از ضد درد‌های رایج در ماهیان می‌توان به کارپروفن، ملوکسیکام، کتوپروفن، فلونکسین مگلومین، بتروفنول، مورفین و بوپرنورفین اشاره کرد.

او درباره قابلیت این میز جراحی گفت: قابلیت بی هوش نگه داشتن ماهی برای جراحی تا ۲ ساعت، ساخته شده از جنس پلکسی گلس، سبک، قابل حمل, قابل تنظیم برای ماهی های مختلف با سایز های مختلف، دارای واترپمپ برای گردش آب در حین جراحی ماهی با قابلیت تنظیم میزان فشار آب در حال گردش و راحتی محاسبه دوز بی هوشی و افزایش و کاهش دوز در حین بی هوشی ماهی را داراست.

یکی از محققان این تیم ادامه داد: همچنین مرطوب ماندن سطح بدن ماهی در حین بی هوشی،قابل استفاده در آزمایشگاه، کلینیک و حتی در مزارع پرورش ماهی، مجهز به سیستم هواده شارژی و  جلوگیری از وارد شدن آب به داخل بدن ماهی در حین جراحی دارد.

او گفت: تست آزمایشگاهی و بالینی انجام شده است و همچنین اولین جراحی تومور بیضه در ماهی زینتی کوی در ایران در بهمن سال ۱۳۹۷ با موفقیت بر روی این میز جراحی ماهی در دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران انجام شد که ماهی جراحی شده تا به امروز زنده و کاملاً سرحال است.

کشف یک ماهی با صورت انسانی در چین

مجله ایلیاد/ یک ماهی سیاه و طلایی با صورت شبیه انسان در هفته‌ی گذشته در چین پیدا شده است. در صورت این ماهی جای چشم، بینی و دهان به وضوح دیده می‌شود.

این ماهی «سیپرینوس کارپیو» یا همان ماهی «کپور ایرانی» نام دارد و رنگ‌های مختلفی مانند سبز تیره تا نقره‌ای را می‌توان در آن‌ها دید. بر اساس گفته‌های محققین دانشگاه نیو‌ساث‌ولز، ماهی کپور زمانی که در اسارت قرار داشته باشد، الگوهای رنگی مختلفی شامل زرد طلایی و مشکی را از خود نشان می‌دهد. ولی چرا ما صورت انسان را در حیواناتی می‌بینیم که هیچ نزدیکی به ما ندارند؟

این مفهوم «آنتروپومورفیسم» نامیده می‌شود که در آن انسان خصوصیات و رفتارهای انسانی را به حیوانات و اشیا نسبت می‌دهد. این خاصیت ناشی از ارتباطات ما با دنیای اطراف است. مطالعات متعددی نشان داده‌اند که کودکان نیز به حیوانات بیشتر از بقیه‌ی اجسام و اشیای اطراف خود علاقمند هستند و اولین کلماتی که استفاده می‌کنند نیز نام و صدای حیوانات است.

تئوری‌های مختلفی درباره‌ی دادن خصوصیات انسانی به حیوانات و اشیا توسط انسان‌ها وجود دارد و اکثر آن‌ها اینگونه نتیجه‌گیری می‌کنند که این رفتار اختیاری است و از ساختارهای اجتماعی ما نشات می‌گیرد و به ما اجازه می‌دهد ایما و اشاره، زبان بدن و رفتارهای دیگران را تشخیص دهیم و به این ترتیب در زندگی شرایط ایده‌آل‌تری داشته باشیم.

مطالعه‌ای که بر روی مقالات مرتبط با مفهوم آنتروپومورفیسم انجام شده است، نشان می‌دهد که توانایی ما در دادن خصوصیات انسانی به حیوانات و اشیا توسط مجموعه‌ای از مکانیسم‌های شناختی مورد حمایت قرار می‌گیرد که این مکانیسم‌ها می‌توانند پاسخ خودبه‌خودی به رفتارها و ظواهر شبیه به انسان باشند؛ به‌عنوان مثال اینکه اعتقاد داشته باشید اگر گربه‌ی شما روبه‌روی یخچال نشست به معنی گرسنه بودن آن است.

قابل ذکر است که در اوایل سال ۲۰۱۹ نیز ویدئویی منتشر شد که یک ماهی با صورت انسان را نشان می‌داد و بالغ بر ۹ میلیون نفر آن‌را مشاهده کردند، ولی بعداً ثابت شد که این ویدئو ساختگی است!