موارد کاربرد لوله بینی معدی در اسب:
1. در اسبهایی که دستگاه گوارش سالم است.
2. اسبهایی که تمایل به خوردن دارند اما به علت مشکلات ناحیه دهان، حلق یا مری ، بلع دردناک دارند و همین امر سبب روی گرداندن از غذا میشود مانند بعد از جراحیهای مری، بوتولیسم و همهی موارد دیسفاژی(اختلال در بلع)
به طور کلی به این سه گروه اسب باید در غذا خوردن کمک کرد:
1. اسبهای بیمار
2. اسبهایی که اخیرا جراحی شدهاند.
3.اسبهایی که از صدمات سر یا گردن رنج میبرند.
ادامه مطلب ...هوای سرد و خشک زمستان به طور بالقوه اسب را به محرکها، پاتوژنهای تنفسی و اسپاسم برونشها حساس میکند.
سرور گرامی، در این مقاله با دکتر کارا لازکولا از امریکا درمورد مراقبت از اسبها در هوای سرد زمستان همراه می شویم.
ادامه مطلب ...اسبهای ایرانی از جنبههای گوناگونی مانند نژاد، اصالت و زیبایی در نوع خود منحصربهفرد هستند. اسبهای ایرانی نژادهای متعددی دارند که با آمیزش مصنوعی و طبیعی به وجود آمدهاند. در گذشته دسترسی کشور ایران برای خرید اسب محدوده بوده است. ازاینرو، ایرانیها مجبور به پرورش اسب در مناطق زندگی خود با توجه به شرایط آب و هوایی موجود شدند. به این ترتیب ایران بعدها به زادگاه پرورش اسب در دنیا مشهور شد.
نژاد اسبهای ایرانی هریک براساس تاریخچه و خصوصیاتی که دارند نامگذاری شدهاند که در ادامه به بررسی آنها خواهیم پرداخت.
نژاد اسب کردی
اسبهای کردی را بهخاطر ظاهر زیبایی که دارند میشناسند. اجداد آنها به «نسایی» معروف هستتند. «نسایی» نام جلگههایی است که این اسبها در آن جا پرورش پیدا کردهاند. اسبهای کرد به تغذیه کمی نیاز دارند و به استقامت بالا مشهور هستند. بهطوری که در نواحی سرد کوهستانی از این اسبها برای عبور از مناطق صعب العبور و امداد و نجات بهجای وسایل نقلیه دیگر استفاده میشود. نژاد اسب کردی یکی از نژادهای باارزش و اصیل ایرانی است که در دنیا نیز بسیار مشهور شده است.
اسب خزر
اسب خزر که آن را با نامهایی همچون «اسبچه خزر» و «اسب کاسپین» میشناسند، بیش از ۳۰۰۰ سال قدمت دارد و نهتنها در ایران، بلکه درجهان بهعنوان یکی از قدیمیترین اسبهای دنیا شناخته میشود. جالب است بدانید کارشناسان، نژاد این اسب را به دوران قبل از تاریخ نسبت میدهند و ادعا میکنند استخوانهای اجدادشان را در کنار حیوانات منقرض شدهای مانند دایناسورها پیدا کردهاند. نژاد اسب عرب نیز با وجود قدمت زیاد آن، به نژاد اسب خزر برمیگردد.
در تاریخ کشور ما نیز این اسب حضور پر رنگی دارد و پادشاهانی مثل داریوش وکوروش هخامنشی با بستن این اسب به ارابه به شکار میپرداختند. تا سالهای زیاد، افرادی گمان میکردند این اسب منقرض شده است؛ اما بعدها مشخص شد در منطقه خزر شهر آمل تعدادی از این نژاد خاص هنوز پرورش پیدا میکنند.
اسب عرب یا اسب اصیل در زمره نژادهای اسب سبک جهان است و به منطقه خاور میانه تعلق دارد. دلیل نامگذاری این اسب ایرانی به اسب عرب، به این دلیل است که در گذشته کشور ما بسیار پهناور بوده و کشورهای عربی کنونی نیز جزو خاک ایران محسوب میشدند.
اسبهای عرب را از روی شکل سر و دم بلند آنها میتوانید تشخیص دهید. این اسبها در گذشته توسط بازرگانان یا بهخاطر جنگ به نقاط دیگر جهان راه پیدا کردند. اسب عرب را بهخاطر سرعت، فرمانپذیری و قدرت تحمل بالایی که دارد، با اسبهای نژاد دیگر آمیزش میدهند تا این ویژگیها به نژادهای دیگر نیز منتقل شود. از دیگر ویژگیهای اسب عربی به هوش سرشار، حساسیت، زیرکی و خونگرم بودن آن میتوان اشاره کرد.
اسب قره باغ که آن را جزو اسبهای باستانی ایران میدانند، از لحاظ ویژگیهای ظاهری و ژنتیکی نسبت به سایر اسبهای ایرانی وضعیت مناسبتری دارد؛ اما بهعنوان نژاد اسب ایرانی تاکنون ثبت جهانی نشده است. این اسبها در مناطق کوهستانی زندگی میکنند، جثهای متوسط دارند و عضلات آنها متناسب با زندگی در شرایط کوهستانی است. از اسبهای قره باغ در ورزشهای چوگان، کالسکهرانی و آموزش سوارکاری به کودکان و نوجوانان استفاده میشود.
اسبهای تالشی بهخاطر مقاومت بالایی که از خود نشان میدهند، در مسیرهای سراشیبی از آنها استفاده میشود. مردم تالش برای انجام کارهای خود از آنها استفاده میکنند. شاید برایتان جالب باشد بدانید در فصولی از سال که نیازی به وجود اسبها نیست و محلی برای نگهداری و تمرین دادن آنها وجود ندارد، مردم آنها را در شالیزارها آزاد میکنند و تعداد زیادی از این اسبها بعدها براثر تصادف جانشان را از دست میدهند.
این اسب همانگونه که از نامش پیدا است، در منطقه سیستان و بلوچستان زندگی میکند؛ ولی بهخاطر سهلانگاریهای صورت گرفته در معرض انقراض قرار دارد و تنها تعداد کمی از آن در مرزهای سیستان و بلوچستان باقی مانده است. اسبهای سیستانی برخلاف سایر نژادهای اسب ایرانی، خون سرد هستند. آنها عضلاتی قوی و توانمند و وزنی سنگین داشته و آرام، صبور و فرمانبردار هستند. از اسب بلوچ برای کارهایی مثل بارکشی و مراسمهای محلی سیستان و بلوچستان استفاده میشود.
اسبهای دره شوری یکی از زیباترین و بااصالتترین اسبهای ایرانی هستند. اسناد تاریخی نشان میدهند که اولین بار عشایر و اقوام بیابانگرد آنها را رام کردهاند. این اسبها، حاصل آمیزش مصنوعی و طبیعی اسبهای فلات ایران هستند. اسبهای درهشوری بهخاطر دم برافراشته و زیبایشان مشهور هستند و اسب موردعلاقه سوارکاران محسوب میشوند.
اسب ایرانی ترکمن
اسب ایرانی ترکمن، یکی از اسبهای محبوب در طول تاریخ کشورمان است و پادشاهانی مثل داریوش هخامنشی از علاقهمندان به این نژاد اسب ایرانی بودهاند. بعضی کتابها نوشتهاند سپاه داریوش هخامنشی بیش از سی هزار راس اسب ترکمن داشته است.
نژادهای اسب ترکمن را در سه گروه جای دادهاند:
یموت نام کوچ نشینانی است که جزو طایفه ترکمنها بودند. مردم ترکمنی که ساکن شهرهای گنبد کاووس، آق قلای بندر ترکمن و گمیشان هستند، طایفه کوچ نشینان ترکمن را تشکیل میدهند. آنها در زمان کوچ برای عبور از مناطق صعب العبور، نیازمند اسبهایی قدرتمند بودند. بنابراین اسبهای ترکمن را با اسبهای عرب و فلات ایران آمیزش دادند. بهگونهای که برخی از ویژگیهای اسب عرب را بهوضوح در نژاد یموت اسبهای ترکمن میتوان دید. اسبهای یموت خود در دو تیره «یمر علی» و «گتمن» جای میگیرند.
در گذشته کشور ایران بسیار پهناور بوده و ترکمنستان امروز نیز بخشی از خاک کشور ما بوده است. نژاد اسبهای آخال تکه نیز در روستایی در دل کویر با نام آخال به وجود آمدهاند. ازاینرو، این نژاد اسب را اصالتا ایرانی میدانند. آخال تکه علاوه بر ایران، در کشورهایی مانند روسیه و ترکمنستان نیز پرورش پیدا میکند.
این نژاد اسبها حاصل آمیزش اسبهای سیلمی عرب با اسبهای مادیان آخال تکه هستند. اسبهای نژاد چناران ویژگیهایی دارند که در کمتر نژادی میتوانید آنها را پیدا کنید. آنها سازگاری بالایی در شرایط سخت از نظر آب و هوایی، بیماری، تغذیه و... از خود نشان میدهند. از لحاظ رفتاری، بیشترین میزان شباهت را به اسبهای عربی دارند. اسبهای نژاد چناران همچنین یکی از مشهورترین اسبهای سوارکاری در آسیا محسوب میشوند. دیر بالغ بودن، ویژگی مشترک تمام اسبهای ترکمن است و نژاد چناران نیز از این قائده مستثنی نیست. همچنین اسبهای نژاد چناران عمر مفید و ورزشی بالاتری نسبت به اسبهای یموت و آخال تکه دارند و بهترین گزینه برای رشته سوارکاری محسوب میشوند.
تجارت و پرورش اسب در سالهای اخیر در کشور ما بهواسطه پر سودن بودن آن، رونق بسیاری داشته است. اسبها را براساس فاکتورهای مختلفی مانند نژاد، مسابقهای یا باربری بودن، اصالت، ویژگیهای فردی و... دستهبندی میکنند. قیمت اسب در ایران بهدلیل نبود نهاد ناظر و جولان گسترده دلالان در بازار، بهصورت سلیقهای تعیین میشود و سقفی برای آن نمیتوان در نظر گرفت. قیمت اسبهای کرد، عرب و دره شور موجود در بازار از ۴۰ میلیون تومان شروع میشود و در بعضی موارد به بیش از ۵ میلیارد تومان نیز میرسد.
عامل بیماری سیاه زخم یا شاربن
عامل بیماری نوعی باکتری میلهای شکل میباشد که جزء باکتریهای هوازی و هاگدار ردهبندی میشود. این باکتری در هنگام مرگ در خون و تمام ترشحات بدن دام وجود دارد.
این باکتری در معرض هوا در مدت چند ساعت تبدیل به هاگ شده و در خاک بین 40 الی 60 سال میتواند زنده بماند و خاصیت بیماریزایی خود را حفظ کند به همین علت نبایستی لاشههای دامهای تلف شده مشکوک، مورد کالبد شکافی واقع شود و باید بطور صحیح لاشه را از بین برد.
طرز انتقال بیماری شاربن در دامها
منشاء بیماری خاک مناطق آلوده میباشد و سال هایی که هوا گرم و مرطوب است مستعد بروز بیماری شاربن در دامها میباشد به هنگام چرا در مراتع آلوده و یا آب و علوفه آلوده، هاگ شاربن وارد دستگاه گوارش شده و در صورت حساس و غیر ایمن بودن دامها موجب بیماری میگردد.
برخی معتقدند خراشهای موجود در دهان موجب تسهیل ورود هاگ به بدن میشود. گزش خرمگس نیز به ویژه در تکسمیها یکی از راههای انتقال بیماری میباشد.
علائم بیماری شاربن یا سیاه زخم
مرگ ناگهانی در موارد حاد، تب شدید تا 42 درجه سانتیگراد، در موارد حاد که با بیاشتهایی، استاز دستگاه گوارشی، درد شدید، ادرار خونی و اسهال خونی تداوم مییابد.
دامهای آبستن ممکن است سقط نمایند و شیر دامهای شیرده بطور ناگهانی کاهش مییابد و ممکن است غیرطبیعی و خونآلود باشد. تورم ناحیه گردن و زیر شکم نیز ممکن است مشاهده گردد.
افسردگی شدید، تنفس سریع و عمیق و تشنج و نهایتاٌ منجر به مرگ میشود. دوره بیماری در موارد حاد 24 تا 48 ساعت است.
علائم پس از مرگ
- خروج خون تیره رنگ و قیر مانند از سوراخهای طبیعی بدن که از مهمترین خصوصیات این خون لخته نشدن آن میباشد.
- بزرگ شدن طحال و لجنی شدن آن در موارد کالبد گشایی اتفاقی ممکن است دیده شود.
دامهای حساس به بیماری شاربن
عموماً گاو، گوسفند، بز و اسب حساسترین دامها در برابر بیماری میباشند. خوک، سگ و گربه مقاومت مشابهی دارند. بنظر میرسد بیماری در نشخوارکنندگان (گاو، گوسفند و بز) به اشکال فوق حاد و حاد، در اسب به شکل حاد و در گربه و خوک بشکل تحت حاد بروز مییابد. شترمرغ نیز نسبت به سایر پرندگان از حساسیت بیشتری برخوردار میباشد.
راههای پیشگیری و درمان سیاه زخم
درمان بیماری در موارد فوق حاد و حاد تقریباً غیرممکن است. اما برای پیشگیری از بیماری در دامهای اهلی (علفخواران) حداقل یکبار در سال در مناطق آندمیک واکسیناسیون همگانی بایستی انجام شود.
پیشگیری از سیاه زخم
1- از دستکاری خاک و کود حیوانات پرهیز شود.
2- حتیالمکان از دستکاری پوست و پشم حیوانات خودداری شود.
3- چناچه حیوانی مشکوک به سیاه زخم میباشد. از دست کاری و کشتار دام خودداری و سریعاً به مراکز دامپزشکی موضوع را اطلاع دهید.