شاربن یا سیاه زخم

شاربن یک بیماری فوق حاد در دام ها است و نشخوارکنندگان را مبتلا می کند و معمولا باعث مرگ می شود (خصوصا اگر حیوان واکسن دریافت نکرده باشد.) در فرم فوق حاد قابل درمان نیست و فرصتی برای درمان وجود ندارد زیرا دوره ی کمونش بسیار کوتاه است.

در فرم فوق حاد از زمانی که باکتری وارد بدن می شود تا زمانی که توکسین تولید میکند و باعث ازبین رفتن دام می شود، فقط یک تا دو ساعت طول می کشد. اما در فرم حاد یک تا دو روز طول می کشد. بیمارانی که به این بیماری مبتلا می شوند شامل گاو، گوسفند، بز و اسب هستند. این بیماری سپتیسمی و مرگ ناگهانی ایجاد می کند و خون قیرمانند و سیاه از منافذ طبیعی بدن خارج می شود(دهان، بینی، مقعد) که این خون منعقد نمی شود. بعنوان دامپزشک اگر همچین موردی را مشاهده کردید به هیچ وجه نباید کالبدگشایی کنید، چه در فارم و چه در کلینیک. فقط درصورتی که نسبت به بیماری مشکوک شدید و صددرصد برایمان قطعی نبود میتوانید از کالبدگشایی در شرایط خیلی خاص استفاده کنید زیرا عامل این بیماری یعنی باکتری   Bacillus anthracis ایجاد هاگ می کند و بسیار خطرناک است. پس عامل بیماری شاربن، باکتری Bacillus anthracis است.

تشخیص تفریقی (تفریق شاربن از دیگر بیماری ها):

صاعقه زدگی: چون مرگ با صاعقه زدگی هم سریع و همراه با خونریزی است، ممکن است با هم اشتباه شوند ولی صاعقه زدگی عفونی نیست! توجه به وضعیت هوا می تواند این دو مورد را از هم تفکیک کند. هم چنین پشم ها در صاعقه زدگی حالت سوخته دارد.

شاربن علامتی: شاربن علامتی با شاربن متفاوت است و معمولا در گاو رخ می دهد. پاها در شاربن علامتی دچار لنگش می شود. مانند شاربن مرگ سریع دارد. شاربن علامتی هم هاگ دارد و زود از بین نمی رود. پوست پایی که دچار لنگش شده حالت کریپتال و صدایی مثل مچاله کردن کاغذ می دهد. زیرا گاز در زیر پوست جمع می شود.

بابزیوز: که یک بیماری انگلی است و در آن هم طحال هم بزرگ می شود ولی علائم دیگری هم دارد. بعلاوه بیماری babesiosis بیماری سریعی نیست.

بیماریهای دیگری که ممکن است با شاربن اشتباه شوند، ) anaplasmosis and leucosisآناپلاسموز و لکوز( هستند.

در شاربن طحال لجنی و نرم و دارای نقاط قرمز است.

شاربن با نفخ هم ممکن است اشتباه شود.

اسب نژاد شایر (Shire horse)

اسب نژاد شایر  (Shire horse)بزرگترین اسب سنگین وزن انگلستان و نتایج اسب جنگی قرون وسطی معروف به اسب گریت است که بعدها نام انگلیش بلک به آن داده شد.

این اسب از آمیزش اسب‌های فلاندر و فریزین وارداتی با نژاد بومی حاصل شد و اولین اسب سواره نظام شد. استفاده از واژه بلکز به این اسب‌های سنگین وزن به فردی به نام الیور گرامول نسبت داده می‌شود و احتمالا برای توصیف اسب‌های فریزین وارداتی استفاده شده که همیشه سیاه رنگ بودند.

منطقه اصلی پرورش اسب انگلیش بلک منطقه باتلاقی و بخش‌های درون مرزی لیستر شایر، لینکلن شایر، دربی شایر و استافورد شایر بود که این نژاد سرانجام نام خود را از آن مناطق گرفت. اسب‌های پرورش یافته در فین بزرگتر سنگین‌تر و تا حدودی درشت‌تر از اسب‌های آیر شایر بودند. اسب‌های دربی شایر و لیستر شایر عمدتاً سیاه و اسب‌های استافورد شایر اغلب قهوه‌ای بودند.

خصوصیات اسب نژاد شایر

در اواخر قرن نوزدهم آمیزش این اسب‌ها شکل قطعی گرفت. در نتیجه اولین دفتر انساب اسب‌های این نژاد در سال 1878 میلادی منتشر و انجمن اسبی تحت عنوان انجمن اسب کارت انگلیس تاسیس شد. این نام در سال 1884 میلادی به نام انجمن اسب شایر تغییر یافت و این نژاد از آن زمان به نام اسب شایر معروف شد. به دنبال تاسیس انجمن اسب شایر موفقیت زیادی در گسترش کشاورزی آن زمان و جلب توجه خریداران خارجی کسب شد.

خلق و خوی اسب شایر

اسب‌های شایر به زودی به سرزمین‌های دور مانند آمریکای شمالی و جنوبی روسیه و انگلستان صادر و به جز تفکیک‌ناپذیر زندگی روزمره مردم انگلستان تبدیل شدند. این اسب‌های بزرگ خصوصیات ویژه‌ای مانند قدرت، بنیه، استحکام و خلق و خوی خوب داشتند و برای شخم زدن مزرعه، کشیدن الوار و کشیدن واگن‌های مزرعه، واگن‌های راه آهن، گاری و درشکه‌های ذغال سنگ استفاده می‌شدند. ورود وسایل نقلیه موتوری خسارت‌های قابل توجهی به این اسب‌ها زد. احیای اسب‌های شایر در دهه 1960 شروع شد و امروزه این اسب‌های ممتاز برای نمایش شخم زدن زمین و کشیدن گاری در مسیرهای کوتاه شهری استفاده می‌شود.

منبع: ماکی دام

دندان پزشکی اسب

 مراقبت به موقع از دندانهای اسب یک امر ضروری و لازم برای سلامت اسب شماست و اسب شما راحت تر و بهتر غذا را مصرف و با کیفیت بهتر غذا  استفاده می کند و حتی طول عمر بیشتری خواهد داشت.

موقعیت نابجا و تماس بین دندانها باعث جویدن نامناسب و  کمی ناراحتی و فرسایش بیش از حد و از دست دادن زودهنگام دندان می شود بسیاری از اسب ها علائم مشکلات دندان را نشان نمی دهند تا زمانی که دیگر خیلی دیر شده است . اسب هایی که تجربه دندان درد داشته اند یا دارند نمی توانند بخوبی توانایی های خود را انجام بدهند. معاینه کامل و منظم دندان ها هر 6 ماه یکبار باعث می شود که اسب شما سالم تر و بهتر فعالیت کند.

گردش به پهلو یکی از حرکات فک پایین به معنی از کنار به کنار در جویدن اسب می باشد بسیاری از اختلالات دندانی در اثر مداخله گردش به پهلوی فک پایین و جفت شدگی دندان ها می باشد.

نشانه های مشکلات دندانی عبارتند از:

. ریختن غذا از دهان هنگام غذا خوردن

. عدم بیکفایتی غذای مصرفی و جویدن غذا به سختی و دلدرد

. پوشش کم و لاغری و شرایط بد بدنی

. دانه های دست نخورده و درشت و علف بلند نجویده و دراز در مدفوع

. وجود خون در دهان

. ترشح بینی ، باد کردگی صورت ،تنفس بد ، برامدگی فک پایین

. نافرمانی و مقاومت در تمرین کردن پرت کردن سر به بالا ایستادن یا چرخیدن

مراقبت از دندانها به موقع و منظم بهترین راه جلوگیری از این مشکلات است.

بعد از این که شرایط مناسب دندان فراهم آمد ریختن یک مقدار کمی غذا معمولی است.

سواری و آموزش تحت تأثیر مشکلات دندانی قرار می گیرند. آسیب به گونه و زبان و لثه یک رویداد معمول است و می تواند اسب را از رسیدن به بیشترین فعالیت خود باز دارد.

از زبان دکتر احسان،دامپزشک اسب و رزیدنت مامایی و بیماری های تولید مثل اسب:

( یک تجربه خودم رو میگم اونم اینه که اگه یه هویج به اسبت بدی بخوره _ البته یادت نره نصف کنیا _  بعد اگه اسبه با تندی و ولع هویج را خورد نشانه سلامت دندانها است ولی اگر هویج را با احتیاط و ارامی خورد مشکله دندانی داره. )

منبع: HorseVet

نژاد اسب پینت هورس آمریکایی

اسبهای نژاد پینت در واقع اسبهای لکه دار سیاه و سفیدی هستند که به خاطر همین الگوی رنگ پوستشان به این نام شناخته می شوند. پینت در زبان لاتین به معنای رنگ است.

اسب نژاد پینت یا رنگی از جمله اسب هایی است که از نژاد اسب اسپانیایی نشات گرفته که توسط فاتحان اسپانیایی به آمریکا برده شد.

اسب های نژاد پینت به تدریج بخشی از گله های اسبهای وحشی شدند که در دشتهای غربی به سر می بردند. بومیان آمریکا از این اسب ها بهره زیادی می بردند و حتی بعضی از آنها اعتقاد داشتند که اسب های پینت دارای نیروهای جادویی هستند.

گاوبازهای آمریکایی عاشق اسب های نژاد پینت بودند چون این اسب ها بسیار چالاک بودند و خوب کار می کردند و بنابراین برای گاوداری مناسب بودند. پینت هورس آمریکایی اسبی است که کار با آن راحت است، رفتاری دوستانه دارد و باهوش است.

اسب های پینت رنگ پوست مشخصی دارند. پوست آنها به دو صورت رنگی می شود: یکی که توبیانو (tobiano) نام دارد و به صورت لکه های سیاه روی زمینه سفید است و دیگری که اووایرو (overo) نام دارد و در بر دارنده لکه های سفید روی زمینه سیاه است.

اووایرو ممکن است دو حالت داشته باشد که در آن یا رنگ سفید غالب باشد یا رنگ سیاه. اما معمولا در الگوی اووایرو رنگ سفید، ناحیه پشت اسب بین سر کتف اسب و دمش را قطع نمی کند.

با این حال نمی توان همه الگوهای رنگ پوست اسب پینت را در این دو مدل اوایرو و توبیانو گنجاند. به همین خاطر چند سال پیش این دسته بندی گسترده تر شد و الگوی دیگری به نام تووایرو (tovero) برای توصیف اسبهایی از نژاد پینت ایجاد شد که رنگ پوست آنها دارای خصوصیات هر دوی این الگوها بود.

پینت هورس آمریکایی اسبی عالی برای امور دامپروری و مزرعه داری، رودئو، سواری نمایشی، یا به عنوان حیوان خانگی برای بچه ها به شمار می رود.

پینتو یا پینت؟

پینتو (Pinto) همان نام اسپانیایی پینت است. اما با اینکه بیشتر اسب های پینت، پینتو هستند، اما همه پینتو ها پینت نیستند. و این به این دلیل است که انجمن اسب پینتو آمریکا بیشتر از انجمن اسب پینت آمریکا برای ترکیب این نژاد با نژادهای دیگر محدودیت قائل است.

مشمشه در اسب

بیماری مشمشه چیست ؟

مشمشه یکی از قدیمی ترین بیماریهای عفونی واگیر دار و قابل انتقال بین حیوانات و انسان است. بیشتــر تک سمیان (اسب ، الاغ و قاطر) به این بیماری حساس بوده و ابتلاء به مشمشه می تواند منجر به مرگ آنها شود. عامل این بیماری، باکتــری بورخولــدریا مالئی (Burkholderia mallei)است که سابق بر این به عنوان پسودوموناس مالئی شناخته می شد.

بیماری مشمشه از چه زمانی وجود داشته است ؟

مشمشه از دوران هــای قدیم شناخته شده و از زمان توصیف آن توسط بقراط تحت عنوان بیمـاری وخیم اسب سانان همیشه به عنوان یکی از مهمترین بیماریهای تک سمیان مطرح بوده است. تا قبل از انقلاب صنعتی که از تک سمیان به عنوان وسایل ترابری و باربری استفاده می شد و اسب و قاطر جایگاه ویژه ای در قوای نظامی داشتند، مشمشه از شیوع بالا و اهمیت وافری برخوردار بود. طوریکه در گذشته دور علاوه بر موارد فراوان وقوع طبیعی بیماری درتک سمیان و انسان، از باکتری عامل مشمشه به عنوان سلاح میکروبی در جنگ های جهانی نیز استفاده شده است. از قدیم الایام مشمشه به عنوان بیماری مهم مشترک بین انسان و دام در دامپزشکان و تیمارگران اسب سانان دیده می شد. اما در سالهای اخیر با اجرای برنامه های کنترل و ریشه کنی این بیماری در حیوانات توسط دامپزشکی کشورها، میزان شیوع جهانی آن در حیوانات به مقدار زیادی کاهش یافته و موارد نادری از بیماری در انسانها گزارش شده است.

 آیا این بیماری در ایران شایع است؟

این بیماری در سالهای دور در ایران شایع بوده است و لی با اقدامات سازمان دامپزشکی ایران برای کنترل بیماری در دامها، در حدود30 سال گذشته گزارشی از وقوع انسانی این بیماری در ایران وجود نداشته است.

در سال 1389 به علت تغذیه حیوانات گوشتخوار باغ وحش تهران با گوشت حیوانات تک سمیان آلوده این بیماری در چند راس از حیوانات باغ وحش مشاهده شد.

وضعیت آلودگی مشمشه درمنطقه خاورمیانه چگونه است ؟

آخرین طغیان مشمشه در اسب ها درسال 2010 میلادی در بحرین، کویت، سوریه و لبنان رخ داده است و سازمان جهانی بهداشت دام، بیماری مشمشه را در حال گسترش در خاورمیانه می داند و آن را در فهرست بیماری های نوپدید قرار داده است.

چه حیواناتی می توانند به مشمشه مبتلا شوند؟

تک سمیان (اسب، الاغ و قاطر) به عنوان میزبان اصلی باکتری بورخولدریا مالئی (عامل مشمشه) در طبیعت می باشند. الاغ ها بسیار حساس بوده و بیشتر به شکل حاد مشمشه مبتلا می شوند. اسب ها تا حدی مقاومتر بوده و بیشتر به شکل مزمن و مخفی مشمشه دچار می شوند. قاطر و نتاج حاصل از اسب و الاغ حساسیت کمتری در مقایسه با الاغ داشته و می توانند هر دو شکل حاد و مزمن مشمشه را نشان دهند.

بیماری در شتر، گربه سانان (شیر، ببر، پلنگ، گربه اهلی)، خرس، گرگ، سگ، نشخوارکنندگان کوچک (گوسفند و بز) نیز دیده شده است. گوشتخواران وحشی ( بخصوص گربه سانان وحشی در بند) که در نزدیکی تک سمیان آلوده به مشمشه زندگی می کنند یا از لاشه های آلوده تغذیه کنند، می توانند به مشمشه مبتلا شوند. خوکچه هندی و هامستر از حیوانات آزمایشگاهی بسیار حساس می باشند.

انسان به عنوان میزبان اتفاقی مشمشه بوده و انتقال آن به انسان حتی در صورت تماس نزدیک و مکرر با حیوانات آلوده به ندرت اتفاق می افتد. انسان به مشمشه حساس است و اغلب موارد درمان نشده بیماری در انسان منجر به مرگ افراد می شود. با اینکه امروزه مشمشه در انسانها به ندرت رخ می دهد، ولی امکان ابتلاء افرادی که در تماس نزدیک با حیوانات آلوده هستند و یا در محیط آزمایشگاه وجود دارد.

مشمشه چگونه به انسان و حیوانات منتقل می شود ؟

ترشحات بینی و تراوشات آماسی جراحات پوستی می توانند حاوی مقادیر زیادی باکتری بورخولدریا مالئی باشند و به راحتی از طریق اشیاء ، لوازم و محیط پخش شوند. انتقال بیماری بین حیوانات از طریق تماس نزدیک، استنشاقی، بلع مواد آلوده (غذا و آب مشترک) یا بصورت غیرمستقیم بوسیله اشیاء آلوده صورت می گیرد. متداولترین راه انتقال مشمشه در میان تک سمیان از طریق غشاءهای مخاطی دهان و بینی، استنشاقی، جویدن و متعاقب بلع آب و غذای آلوده است. باکتری از طریق لوازم و اشیاء آلوده از قبیل لوازم ستوربانی، سم چینی، یراق آلات اسب، لواشه و لوازم دامپزشکی نیز می تواند منتقل شود. انتشار بیماری از طریق استنشاقی نیز به ندرت در شرایط طبیعی اتفاق می افتد.

حیوانات آلوده و ناقلین به ظاهر سالم به عنوان عمده ترین منابع انتقال مشمشه محسوب می شوند.  ناقلین تحت بالینی مشمشه در مقایسه با مبتلایان بالینی نقش مهمتری در انتقال بیماری ایفاء می کنند. فقرغذایی، شرایط بهداشتی نامطلوب، تراکم حیوانات، عوامل استرس زا و تضعیف ایمنی بدن ( از قبیل آلودگی انگلی) از جمله عوامل خطرزا در ابتلاء به مشمشه هستند.

ابتلاء انسان به مشمشه بیشتر یک رخداد شغلی می باشد و اغلب انتقال باکتری بورخولدریا مالئی از طریق خراشیدگی یا پارگی های پوستی رخ می دهد.انتقال مشمشه از طریق حمله مستقیم باکتری از راه بینی، دهان و غشاءهای مخاطی ملتحمه چشم نیز صورت می گیرد. انتقال مشمشه از انسان به انسان به ندرت اتفاق می افتد. ابتلاء انسان به مشمشه از طریق بلع آب و غذای آلوده به عنوان راه مهم آلودگی انسان نمی باشد.

نشانه های بالینی بیماری مشمشه چیست ؟

بطورکلی مشمشه به سه شکل بالینی شامل: شکل پوستی (بیماری فارسی یا سراجه با بروز ندول ها و قرحه های پوستی)، شکل نازال (درگیری قسمت بالائی دستگاه تنفسی و بروز زخم های بینی) و شکل ریوی (ابتلاء قسمت پائینی دستگاه تنفسی) در حیوانات دیده می شود.

روند بیماری در تک سمیان می تواند به سه شکل حاد با علائم شدید تنفسی، تورم عقده های لنفاوی و طناب لنفی؛ شکل مزمن با علائم بیماری در پوست و بینی ؛ شکل مخفی (بدون علائم بالینی و تنها ابتلاء ریه ها) بروز کند. شکل حــاد بیماری بیشتر در الاغ و قاطـــر اتفاق می افتد و نشانه¬های آن اغلب شامل تب بالا و علائم تنفسی است. در اسب معمولاً‌ بیماری به شکل مزمن بوده و حیوانات آلوده می توانند چندین سال زنده بمانند. شکل دماغی و ریوی مشمشه اغلب بصورت حاد بوده اما شکل پوستی مشمشه (فارسی) روند مزمن دارد.

 بروز دانه (ندول) هـا و زخم هـا در بینی موجب ترشحـات زرد چسبناک از مجاری بینی گردیده و جای زخم ستاره ای شکل پس از بهبود زخم ها باقی می مانند. با ایجاد ندول های ریوی شاهد سرفه افزاینده ‌در حیوان مبتلا بوده و حیوان هر روز ضعیف تر می شود. عروق لنفاوی در شکل پوستی مشمشه درشت و طنابی شکل گردیده و در امتداد آنها ندول های آبسه ای ایجاد شده که به مرور زمان قرحه ای شده و چرک زرد از آنها خارج می گردد. معمولا”ندول های

آبسه ای در احشاء داخلی حیوان مبتلا از جمله کبد و طحال نیز ایجاد می شوند که باعث لاغری و مرگ حیوان می گردند.

مشمشه در انسان می تواند به اشکال بالینی موضعی، ریوی، سپتی سمی، منتشر و مزمن ظهور کند و ممکن است شکلی از بیماری به اشکال دیگر آن پیشرفت کند. نشانیهای عمومی متداول بیماری عبارت است از تب، لرز ، سردرد شدید، بیقراری، کسالت، دردهای عضلانی، سرگیجه، تهوع، استفراغ، اسهال، تنفس سریع و تعریق . امکان بروز دانه ها و بثورات جلدی و سرباز کردن آنها در هر نقطه از بدن بیمار وجود دارد. انتشار عفونت به اندام های داخلی موجب بروز آبسه هایی در اندامهای مختلف بدن می گردد.

چگونه می توان مشمشه را تشخیص داد ؟

به علت تشابه علائم بالینی مشمشه با برخی بیماریها فقط با تکیه بر نشانیهای بالینی ذکر نمی توان با قاطعیت این بیماری را تشخیص داد. بنابراین برای تشخیص بیماری باید از آزمونهای تشخیصی صحرایی (آزمون مالئین) و آزمایشگاهی استفاده کرد.

چگونه می توان مشمشه را کنترل و پیشگیری کرد ؟

تا به امروز هیچ گونه دارویی برای درمان قطعی حیوانات مبتلا به مشمشه و هیچ نوع واکسن موثری جهت پیشگیری از بیماری به بازار عرضه نشده است. لذا مهمترین راههای کنترل و ریشه کنی آن شناسایی موارد بالینی مشکوک، شناسایی تک سمیان آلوده به ظاهر سالم و حذف حیوانات آلوده و رعایت اصول بهداشتی (از قبیل ضدعفونی کردن محیط، جایگاه و لوازم) و قرنطینه ای می باشد. بسیاری از کشورها توانسته اند مشمشه را با انجام موارد مذکور ریشه کن کنند ولی با این حال در صورت عدم رعایت مقررات بهداشتیو نقل و انتقال اسبها همیشه خطر شیوع مشمشه به عنوان یک بیماری باز پدید در کمین مناطق عاری از مشمشه می باشد.