ساخت رده‌ی جدیدی از آنتی‌بیوتیک‌ها

دانشمندان موسسه‌ی «ویستار»، رده‌ی جدیدی از ترکیبات را کشف کرده‌اند که هم زمان مانند آنتی‌بیوتیک‌ها خاصیت کُشندگی عوامل بیماری‌زای مقاوم به دارو را دارند و در عین حال، باعث تحریک سیستم ایمنی بدن به پاسخ نیز می‌شوند. نتایج این کشف در مجله‌ی Nature منتشر شده است.

سازمان بهداشت جهانی، مقاومت دارویی را به‌عنوان یکی از ۱۰۰ تهدید سلامتی بشر دسته‌بندی کرده است. طبق تخمین‌ها تا سال ۲۰۵۰ میلادی، سالانه ۱۰ میلیون نفر بر اثر مقاومت به آنتی‌بیوتیک‌ها از بین می‌روند و اقتصاد جهانی در نتیجه‌ی آن ۱۰۰ هزار میلیارد دلار متضرر می‌شود. فهرست باکتری‌هایی که در برابر داروها مقاوم شده‌اند روزبه‌روز گسترده‌تر می‌شود و داروهای کمی برای مقابله با آن‌ها وجود دارند. به همین خاطر، نیاز به وجود رده‌ی جدیدی از آنتی‌بیوتیک‌ها به شدت احساس می‌شود.

دکتر «فرخ دوتیوالا» به‌عنوان سرپرست این تحقیق، می‌گوید: «ما از یک استراتژی خلاقانه برای تولید مولکول‌های جدید استفاده کردیم که می‌تواند عوامل بیماری‌زای پیچیده را از بین ببرد و در عین حال پاسخ سیستم ایمنی بدن را نیز بهبود می‌بخشد.»

آنتی‌بیوتیک‌ها معمولاً عملکردهای اصلی باکتری‌ها شامل سنتز پروتئین و ساخت غشای سلولی و یا مسیرهای سوخت و ساز آن‌ها را هدف قرار می‌دهند. باکتری این قابلیت را دارد که جهش پیدا کند و نیازهای خود را به نحو دیگری تامین کند. محققین در این مطالعه‌ی جدید، دریافته‌اند که استفاده از سیستم ایمنی برای حمله به باکتری از دو مسیر متفاوت، باعث می‌شود مقاوم شدن باکتری در مقابل دارو سخت‌تر باشد.

محققین بر روی مسیر سوخت و ساز باکتری‌ها تمرکز کرده‌اند. زیرا این مسیر در انسان‌ها وجود ندارد و بهترین زمینه را برای تولید آنتی‌بوتیک فراهم می‌آورد. این مسیر در باکتری‌ها مسئول تولید مولکول‌های ایزوپرنوئید است که باکتری بدون وجود آن امکان زنده ماندن ندارد. آنزیم «IspH» برای تولید این مولکول ضروری است و به همین خاطر، دانشمندان بر روی این آنزیم تمرکز کردند. از آنجا که این آنزیم در بسیاری از باکتری‌ها وجود دارد می‌توان نتیجه گرفت که آنتی‌بیوتیک تولید شده بر روی طیف گسترده‌ای از باکتری‌ها عمل می‌کند.

محققین از مدل‌سازی کامپیوتری برای غربال کردن میلیون‌ها ترکیب دارویی موجود استفاده کردند تا بتوانند بهترین ترکیب برای مقابله با آنزیم مورد نظر را پیدا کنند. آن‌ها در مرحله‌ی بعد توانستند دارویی برای مقابله با IspH بسازند که توانایی نفوذ به سلول‌های باکتری را داشته باشد. مولکول ساخته شده توسط این تیم، باعث تحریک سیستم ایمنی بدن می‌شود تا فعالیت‌های ضدباکتریایی خود را افزایش دهد.

آزمایش مولکول‌های تولید شده نشان‌دهنده‌ی غیرسمی بودن آن‌ها است و پس از طی مسیرهای قانونی می‌تواند در دسترس عموم قرار گیرد.

منبع: مجله ایلیاد

با افرادی که آنتی‌بیوتیک‌های انسانی در دام و طیور تجویز و مصرف نمایند، به شدت برخورد قانونی خواهد شد

مصرف آنتی بیوتیک‌های انسانی در دام و مخصوصا طیور صنعتی که برای تامین فرآورده‌های خام دامی پرورش داده می‌شوند ممنوع است.

به نقل از باشگاه خبرنگاران جوان، «دکتر حسن علیزاده» رئیس شبکه دامپزشکی بیرجند گفت: با تمامی افرادی که اقدام به تجویز و مصرف آنتی بیوتیک‌های انسانی در دام و طیور نمایند به شدت برخورد قانونی خواهد شد.

او افزود: مصرف آنتی بیوتیک‌های انسانی علاوه بر اثرات نامطلوبی که بر روی فرآورده‌های خام دامی ایجاد می‌کند، به دلیل احتمال باقیماندن آنتی بیوتیک در بافت بدن دام و طیور و نتیجتا فرآورده‌های دامی می‌تواند منجر به ایجاد مقاومت آنتی بیوتیکی و عدم پاسخ مناسب به درمان در مقابله با بیماری‌ها در انسان شود.

علیزاده گفت: اقدام به تجویز یا مصرف آنتی بیوتیک انسانی برای درمان، پیشگیری یا افزایش روند رشد در دام و مخصوصا طیور صنعتی تخلفی نابخشودنی است که با خاطیان از طریق مراجع ذیصلاح قانونی برخورد خواهد شد.

رئیس شبکه دامپزشکی بیرجند از دامداران و مرغداران خواست: از مصرف خودسرانه دارو‌ها بدون مشورت با دامپزشک خودداری کرده و تنها با تجویز دامپزشک اقدام به معالجه و درمان دام و طیور خود کنند.

منبع: حکیم مهر

نابودی باکتری‌های گرم منفی و گرم مثبت با یک ترکیب خاص

باکتری‌های گرم مثبت و گرم منفی ساختار دیواره سلولی متفاوتی دارند اما ترکیب جدید آنتی بیوتیک قادر است از دیواره سلول هر دو شکل باکتری عبور کرده و سپس به دی.ان.ای متصل شود.

یافته‌های این مطالعه که در مجله "Chemical Science" منتشر شده، راه را برای توسعه روش‌های درمانی جدید برای انواع باکتری‌های مقاوم به آنتی بیوتیک از جمله باکتری گرم مثبت استافیلوکوک اورئوس(طلایی) مقاوم به متی سیلین(Methicillin-Resistant Staphylococcus aureus) به اختصار مِرسا و باکتری گرم منفی اشریشیا کلی فراهم می‌کند.

محققان دانشگاه "شفیلد" پیشتر ترکیباتی تولید کرده بودند که بطور خاص باکتری‌های گرم منفی را هدف قرار می‌داد اما این ترکیب جدید یک ضد میکروب قوی است که می‌تواند هر دو نوع باکتری را مورد هدف قرار دهد.

درمان سویه‌های باکتری‌های گرم منفی بسیار دشوار است زیرا دیواره سلولی آنها از ورود داروها به درون میکروب جلوگیری می‌کند و آنها می‌توانند باعث عفونت‌هایی از جمله ذات الریه، عفونت‌های دستگاه ادراری و عفونت‌های جریان خون شوند.

پزشکان در ۵۰ سال گذشته درمان جدیدی برای باکتری‌های گرم منفی نداشته‌اند و از سال ۲۰۱۰ تاکنون هیچ داروی بالقوه‌ای وارد آزمایشات بالینی نشده است.

مقاومت به آنتی بیوتیک یعنی میکروب‌های بیماری‌زا که برای مبارزه با آنان آنتی‌بیوتیک استفاده می‌شوند، با جهش ژنی(موتاسیون) نسبت به این داروها مقاومت پیدا کنند و نسل‌های جدیدی به وجود بیایند که نتوان با آن‌ها مبارزه کرد. این پدیده کل جامعه انسانی را به خطر می‌اندازد. مقاومت باکتری‌ها به آنتی بیوتیک‌ها یکی از بزرگترین چالش‌هایی است که سلامت انسان عصر مدرن را تهدید می‌کند.

منبع: ایسنا

باقیمانده آنتی‌بیوتیک‌ها در مرغ

دکتر بهادر حاجی محمدی / سرپرست مرکز تحقیقات سلامت و ایمنی غذای دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد / دکتری تخصص  بهداشت و کنترل مواد غذایی، فوق دکترای سم شناسی مواد غذایی

در بعضی از مرغداری‌های صنعتی کشور به وفور از داروهای آنتی‌بیوتیک نظیر تیل مایکوزین، تایلوزین، انروفلوکساسین، کلرآمفنیکل و... استفاده می‌شود .

یکی از دلایل استفاده بی‌رویه آنتی‌بیوتیک در برخی مرغداری‌ها این است که به غلط تصور می‌شود آنها موجب پیشگیری از بروز بیماری‌های طیور می‌شوند؛ البته آنتی‌بیوتیک اساساً محرک رشد طیور بوده و موجب تسریع رشد مرغ و افزایش وزن‌گیری آنها می‌شود که این امر ممکن است یکی از انگیزه‌های احتمالی تجویز بی‌رویه آنتی‌بیوتیک توسط برخی پرورش‌دهندگان طیور باشد.

استفاده از آنتی‌بیوتیک در پرورش مرغ از منظر دامپزشکی به خودی خود اشکالی ندارد اما در برخی مواقع، دوره «منع مصرف» رعایت نمی‌شود و گاهی تا روزهای آخر منتهی به کشتار مرغ، تجویز آنتی‌بیوتیک ادامه پیدا می‌کند.

دوره منع مصرف به مدت زمانی گفته می‌شود که (به عنوان مثال یک هفته) قبل از کشتار مرغ نباید هیچ‌گونه دارو یا آنتی‌بیوتیکی تجویز شود تا طی این مدت، بدن مرغ از نظر بیولوژیکی فرصت و زمان کافی برای تجزیه و دفع داروها را در اختیار داشته باشد تا درنهایت گوشت مرغ عاری از باقیمانده آنتی‌بیوتیک باشد.

تجویز بیش از حد آنتی‌بیوتیک در بعضی از مرغداری‌های صنعتی و بی‌توجهی احتمالی به دوره منع مصرف، ممکن است در دراز مدت، سلامت مصرف‌کنندگان را تهدید کند.

آنتی‌بیوتیک اساساً سم بوده و دریافت بیش از حد و مستمر آنها همراه با مواد غذایی ممکن است در بدن انسان، آسیب‌های کبدی و کلیوی، آلرژی و‌... ایجاد کند. بعلاوه دریافت بیش از حد آنتی‌بیوتیک موجب بروز عارضه‌ای به‌نام مقاومت آنتی‌بیوتیکی می‌شود که در چنین شرایطی میکروب‌های بیماری‌زا در بدن انسان در برابر آنتی‌بیوتیک مقاوم شده و لذا در مواقع بروز بیماری‌های باکتریایی، آنتی‌بیوتیک‌های رایج قادر به درمان فرد بیمار نخواهد بود.

از طرفی، آنتی‌بیوتیک برخی باکتری‌های مفید روده را از بین برده و موجب اختلالات گوارشی در انسان می‌شود.

اکثر آنتی‌بیوتیک‌های مورد استفاده در مرغداری‌ها از انواع خوراکی هستند و لذا توزیع آنها در بخش‌های مختلف گوشت طیور نظیر ران، سینه، بال و... تاحدی مشابه است. با این‌حال، تجمع آنتی‌بیوتیک در جگر مرغ به مراتب بیشتر از گوشت مرغ است و لذا جگر مرغ از جمله مواد غذایی پرخطر از نظر باقیمانده آنتی‌بیوتیک به شمار می‌رود.

آنتی‌بیوتیک در برابر حرارت طبخ نسبتا مقاوم است. با این حال آب پز و سرخ کردن کامل با حرارت کافی تا حدودی باعث کاهش نسبی برخی آنتی‌بیوتیک‌ها می‌شود، اما طبخ در مایکروویو تاثیر چندانی در نابودی آنتی‌بیوتیک ندارد.

در حین آب‌پز کردن مرغ، مقداری از آنتی‌بیوتیک به داخل آب مرغ منتقل می‌شود. لذا با توجه به این که بیشترین خطر باقیمانده آنتی‌بیوتیک مربوط به جگر مرغ است، پیشنهاد می‌شود جگر مرغ بیشتر به شکل آب پز، طبخ و مصرف شود و البته ترجیحا از مصرف آب همراه آن اجتناب شده و صرفا جگر پخته شده، مصرف شود. افرادی که به مصرف ساندویچ‌های جگر مرغ تمایل دارند، بهتر است حداکثر دو بار در ماه از آن استفاده کنند و مصرف بی‌رویه ساندویچ جگر مرغ ممکن است خطراتی به دنبال داشته باشد.

از آنجا که باقیمانده آنتی‌بیوتیک تغییری در طعم و مزه گوشت یا جگر مرغ ایجاد نمی‌کند، بنابراین توسط مصرف کنندگان قابل تشخیص نیست و لذا بهتر است در این زمینه احتیاط شود.

 منبع: جام جم