نژاد اسب اصیل خوزستان

نژاد اسبی که در منطقه بین النهرین می زیست و به اسب ( اصیل ) معروف شد ، در خارج از این منطقه با نام اسب ( عرب ) شناخته می شود ، این اسب قدیمی ترین موجود اسب در جهان است .

نژاد اصیلی که به علت دارا بودن ویژگیهای جرات  استقامت ، هوش ، سرعت و نجابت از زمان جنگلهای صلیبی در کشورهای غربی مورد توجه قرار گرفته است.

خصوصیات اندام شناسی اسب عرب ایران :

معمولاً وضعیت اندام شناسی ،یک اسب در سه بخش سر ، بدن و یال و دم و اندام حرکتی مورد بررسی قرار می گیرد . قد اسب عرب را از سطح زمین تا مرتفع ترین ناحیه جدوگاه 142 تا 149 سانتی متر و گاهی حدود 145 سانتی متر مطرح کرده اند.

الف ) مشخصات سر :

پیشانی : معمولاً عریض ، مسطح و یا کمی برجسته است .

روی بینی : در اسبهایی که قسمت وسط بینی در مقطع طولی و نمای عرضی ، عرض کمی داشته باشد آن را جمع می نامند که برخی نویسندگان این ویژگی را در اسب عرب مطرح می کنند ولی یکی از ویژگیهای اسب عرب در این ناحیه مقداری فرورفتگی در سطح طولی است و گاهی اوقات هم صاف دیده می شود ، روی بینی اسب خوزستان عمدتاً صاف است .

 انتهای بینی و منحزین : در اسب عرب انتهای بینی به طور واضح برجسته می باشد و و منحزین کاملاً گشاد و ناصاف می باشد .

گوش : معمولاً گوشهای اسب عرب کوچک هستند . گوش اسب عرب از ترکمن کوچکتر است .

چشم : یکی از ویژگیهای بارز اسب عرب چشمهای زیبای آن هستند که جذابیت و زیبائی خاصی به چهره آن می بخشند ولی به طور کلی چشمهای اسب عرب درشت ، گرد و معمولاً حدقه برجسته دارند که برجستگی حدقه در چشمان اسب عرب از ویژگیهای شاخص آن است .

گونه : گونه در اسب عرب مشخص است . معمولاً دارای سطحی گرد است .

لبها : باریک و متناسب است و زیبائی خاص به چهره می دهد .

به طور کلی اگر بخواهیم از اختصاصات عمومی و ویژگیهای اختصاصی ناحیه سر در اسب عرب صحبت کنیم می توانیم بگوئیم که اسب عرب سری متناسب با بدن خود دارد که سر در ناحیه گونه ها عمق زیادی دارد و معمولاً در ناحیه پیشانی در حد فاصل چشمها برجستگی سپر مانندی به نام جبه دارد و در ناحیه لبها و پوزه کمی جمع تر می شود و کلاً سر فرمی مثلثی شکل پیدا می کند و در ناحیه دو فک تحتانی فضای وسیعی وجود دارد که در اسب خوب این فاصله منحصر به فرد است .

ب ) مشخصات بدن و یال و دم :

جدوگاه : معمولاً چون اسب عرب دارای اتصال قوی گردنی – سینه ای می باشد در نتیجه ارتفاع جدوگاه با گردن یکی شده و معمولاً جدوگاه مشخص در اسب عرب به چشم نمی خورد و بصورت پیوسته با گردن بلندی می یابد.

کمر : معمولاً زین گاه اسب عرب اندکی پائین تر از سطح کپل و جدوگاه می باشد که مقدار این پائین افتادگی کمر بسیار متناسب با بدن و خوش فرم است .

کپل : کپل اسب عرب یکی از ویژگیهای اندام شناسی آن است معمولاً اسب عرب دارای کپل گرد و کاملاً برجسته و بسیار خوش فرم است .

سینه : این ناحیه در اسب عرب هم در عرض و هم در طول عمق متناسبی دارد و به خاطر عرض زیاد و متناسب آن ناحیه با ناحیه شکم پیوسته به نظر میرسد . در هر صورت این عمق متناسب سینه به همراه منخرین گشاد و فاصله زیاد دو فک تحتانی ، شرایط تنفسی خوبی را برای این نژاد فراهم می سازد . در هر صورت سینه عریض و عضلانی از اختصاصات این نژاد می باشد .

شکم : در اسب عرب شکم به صورت مدور و استوانه ای در امتداد سینه قرار دارد .

یال و دم : یال و دم بلند و پرپشت در اسب عرب یکی از ویژگیهای بارز و شاخص این نژاد می باشد که زیبائی و جلوه زیادی به آن می بخشد . یکی از ویژگیهای اسب عرب بالا گرفتن دم در هنگام حرکت است .

ج ) اندامهای حرکتی :

از شاخص ترین ویژگیهای اندام حرکتی سم های سخت ، بزرگ و معمولاً مقطع گرد آنها است . همچنین دستها و پاها کاملاًعضلانی و قلم در اندامهای حرکتی جلو و عقب قطر متناسب و قوی دارند و هم چنین یکی از ویژگیهای اسب عرب وجود موهایی در پشت ناحیه بخلق است که به نام  Feather نامیده می شوند .

همچنین در مفصل خرگوشی (  Hock ) در اسب عرب خمیدگی نسبت به بقیه نژادها اندکی بیشتر است ) .

توضیح : یکی از ویژگیهای اسب عرب در مورد گردن آن است که معمولاً اسب عرب قوسی در ناحیه گردن دار دکه معمولاً به سر فرمی قوسی شکل یا قویی شکل می دهد که اصطلاحاً به آن  Mitbah می گویند .

تفاوت اساسی ساختار و ترکیب بدن اسب عرب با سایر اسبها

اسبهای دنیا دارای 18 دنده – 6 مهره کمری و 18 مهره دمی می باشند .

اما اسب عرب دارای 17 دنده – 5 مهره کمری و 16 مهره دمی می باشند .

این اختلاف، به تحرک زیاد و ناحیه دم حیوان کمک می کند . ناحیه پشت حیوان کوتاه و تا حدودی مقعر می باشد .

دست و پای قوی و بدن جمع و جور جزء صفات خوب اسب عرب است .

رنگ اسب عرب

 درباره رنگ نیز ممالک تولید کننده اولیه اسب عرب همانند بسیاری از نکات دیگر با یکدیگر هم عقیده هستند .

–در کتاب پرورش اسب اصیل عرب به قلم محمد علی پاشا چنین نوشته شده است ( مقاومت اسب کهر در برابر گرما و سرما بیش از دیگران است ) .

رنگ مورد علاقه

1-    اسب سیاه ، 2- کهر سیر ، 3- کرنگ سیر ، 4- کرنگ ، 5- سفید

 اسب سیاه چون کمیاب و پرخون تر است مخصوص بزرگان انتخاب می شده است . لازم به ذکر است رنگ سیاه رنگی مغلوب است لذا تولید رنگ سیاه مستلزم شجره سیاه پدر و مادر کره است . رنگ سفید رنگ غالب است .

 اسب کرنگ در سرعت شهرت داشته چون معمولاً خبر پیروزیها و فتحها را او می رسانده است .

تعلیم اسب عرب

 در خوزستان تا امروز غیر از مکانهایی که روشهای غربی در آنها اتخاذ شده ، تعلیم اسب جوان بصورت زیر انجام می شود :

بار اول در 18 ماهگی اسب جوان به طور مختصر و سبک سواری می دهد . معمولاً توسط بچه ، لخت یا با یک نمد و بدون دهنه با یک افسار معمولی و طناب .

–بیشتر اوقات بیش از مسافتی که باید برای نوشیدن آب طی کنند سواری نمی دهند . این عمل ممکن است روزی دو یا سه دفعه تکرار شود . معمولاً یک پسر بچه و گاهی یک دختر بچه عهده دار این کار می شود .اسبها به علت دستی بودن و تماس نزدیک با انسان کمتر شیطنت نشان می دهند .

–کار جدی تر در سن 2 تا 2 و نیم سال آغاز می گردد . حتی در این زمان نیز از دهنه و زین استفاده نمی شود . در عوض افسار زنجیر داری را به کار میبرند که دور آن نمدی برای جلوگیری از صدمه رسیدن به استخوان بینی می بندند و به جای دسته جلو از نوار پشمی استفاده می شود . حتی در این قسمت سواری بسیار ساده و شامل قدم رفتن طولانی و طولانی تر میباشد . این ورزش روزانه زیادتر می شود و چهار نعل شروع می شود .

–روش چهار نعل غیر از قدم ، تنها چیزی است که ازاسب انتظار دارند چون عرب اصلاً با حرکت یورتمه آشنا نیست .

 اسبهای اصیل خوزستان مسیرهای طولانی را با چهار نعل نرم مداوم طی می کنند .

 برای اینکه به اسب گردش به چپ و راست را آموزش دهند اغلب اوقات از یک چوب نسبتاً قطور که کمی بیش از نیم قد بلندی دارد استفاده می شود . سر این چوب را صلیب وار به اندازه 5 الی 10 سانت برش می دهند و آن را به دلیل صدایی که دو حرکت دارد ( تق تقه ) می نامند .

–در زمان استفاده با چوب ضربه ای ملایم به گردن اسب وارد می آورند و از طرف مقابل با بند پشمی او را هدایت می کنند تا به سمت چپ یا راست بپیچد برای اینکه به اسب تمرکز حواس دهند و قدم های او را بلندتر نمایند چوب را تکان می دهند . عربها کمتر از زین استفاده می کنند .

–یک تولید کننده با تجربه در صورتیکه بداند اجداد سیلمی اش در شجره نامه جزء اسبهای درجه یک بوده اند ، حتی اگر سیلمی قدری زشت باشد آن را نخواهد فروخت .

 به روایت خانم بلانت در ابتدا در غرب قد صحیح اسب عرب را 146 سانتیمتر می دانسته اند . در خوزستان اگر کمبود تغذیه اثر نگذاشته باشد اندازه معمول بین 148 تا 152 سانتیمتر است. البته بین تیره ها تفاوت قدی وجود دارد.

–معمولاً بلند قدترین اسبها از طایفه کهیلان هستند و لیکن حتی در یک طایفه نیز قدهای متفاوت یافت می شود .

هانوورین

اسبهای هانووری یا هانوورین شناخته شده ترین اسبهای نژاد خونگرم اروپایی به شمار می روند و در ایالات متحده و همچنین در کل جهان به خوبی شناخته شده اند. اسب نژاد هانووری در رشته های پرش، درساژ و سه روزه عملکردی عالی دارد.

موفقیت هایی که این نوع اسب در رقابت ها به دست آورده است برتری او را به خوبی ثابت می کند. در المپیک سال 1992، 13 مدال به اسب های نژاد هانووری تعلق گرفت و 4 عنوان قهرمانی پی در پی پرورش اسب جهان همراه با پنج مدال طلا، یک نقره و دو برنز در مسابقات درساژ و پرش نمایشی در المپیک سال 1996 جایگاه این اسبها را هر چه بیشتر نشان داد.

انجمن اسب هانوورین آمریکا در سال 1978 شکل گرفت.

. تاریخچه و خصوصیات اسب نژاد هانوورین

تاریخچه اسب نژاد هانووری

این نژاد از ایالت Lower Saxony واقع در شمال آلمان نشات گرفته است که پادشاهی سابق هانووری در آن وجود داشت.

در آنجا یک صنعت پر رونق پرورش اسب در شهر سل (Celle) به مدت تقریبا 300 سال وجود داشت. با اینکه نژادنامه اسب هانووری رسما از سال 1888 آغاز شد، اما نسب نامه های دقیق از سالهای سده 1700 میلادی نگه داشته شده بود.

در اصل تولید نژاد هانووری از آنجا آغاز شد که اسب نژاد تروبرد با مادیان هولشتاینر یا هولستینر (Holsteiner) جفت شد تا اسب هایی با خصوصیات بهتر برای استفاده های نظامی و مزرعه داری تولید شود. اما در سده ی گذشته، برنامه های تولید نژاد هانووری به سمت تامین نیاز به اسب هایی ورزشی برای سوارکاری سوق یافته است که باعث شد نژادهای مناسب دیگر اسب نیز به این برنامه وارد شوند. اسب نژاد هانووری مدرن حاصل کار این برنامه ها است.

ویژگی های اسب نژاد هانووری

شیوه راه رفتن اسب نژاد هانووری بسیار با انعطاف است و به طرزی نرم گام بر می دارد، یورتمه رفتن او حالت شناوری دارد، و در هنگام تاخت حرکتش سریع، منظم و ریتم دار است. شاید به همین دلیل باشد که این نوع اسب را برای درساژ بسیار مناسب می دانند. قد اسب هانووری به 15.3 تا 16.2 وجب می رسد. این اسب ها اسبهایی قدرتمند و ورزشی هستند و رفتاری کاملا آرام و متعادل دارند.

مشخصات جسمانی اسب نژاد هانووری

پشت قوی ،بدن و اندام زیبا،جنبش های ورزشی سبک و زیبا. بسیار مناسب جهت درساژ.

به رنگ های شابلوطی، قهوه ای، سیاه ،سفید و خاکستری وجود دارند.

مشخصات اخلاقی

مهربان و باهوش هستند و یه آسانی به تربیت و تعلیم پاسخ می دهند.اغلب دارای خلق و خوی ثابت هستند.