گاو میش ( buffalo )

در بین حیوانات اهلی کمتر به گاو میش توجه می شود. تقریبا حیوانی فراموش شده است. متعلق به خانواده گاوان  یا تهی شاخان (bovidae) است اما جنس یا گونه اش با گاو متفاوت است. متعلق به جنس bubalis یا bubolus است. این حیوان بیشتر در آسیا است . طبق آمار FAO، در سال 2000، 158 میلیون راس گاومیش وجود داشت که 153 میلیون راس آن در آسیا بودند. در بخش هایی از دنیا مثل هند ، پاکستان ، ایران ، عراق، ترکیه ، مصر ، تایلند ، ویتنام ، آمریکای لاتین ، اقیانوسیه ، ایتالیا و ... گاو میش پرورش داده می شود.

%65 شیر مصرفی مردم هند از گاو میش است . در پاکستان، ارتش ، مجتمع های بزرگ گاو میش داری دارد و حدود 5/6 درصد شیر مصرفی کل مردم دنیا از گاو میش تهیه می شود.

در ایران تعداد گاومیش ها روند نزولی دارد.

تفاوت های گاو و گاو میش :

گاو میش علاقه زیادی به آب تنی در رود خانه ها و گودال های کوچک پر از آب دارد. به همین دلیل به گاو میش، حیوان نیمه آبزی می گویند.

گاو میش های دنیا را به دو دسته تقسیم می کنند :

1_ گاو میش باتلاقی (Swamp):

در چین، تایلند و برمه دیده می شود. بیشتر به منظور کار از آن ها استفاده می شود. در آخر از گوشت آن ها استفاده می شود.

_ گاو میش رودخانه ای (river):

در ایران ، هند و پاکستان دیده می شود. برای تولید شیر استفاده می شوند. در آخر از گوشت آن ها استفاده می شود که گاه ممکن است برای کار هم استفاده شوند.

شنا برای گاو میش ضرورت حیاتی نیست . فقط به منظورهای خاصی به آب پناه می برد. یکی از این منظورها ، فرار از حشرات است. برای جلوگیری از تابش آفتاب نیز به آب پناه می برند. زیرا هنگامی که در آب می رود، بدن خود را به گل و لای آغشته می کند و گل و لای مانع تابیده شدن آفتاب به حیوان می شود. گاو میش حیوانی است که به تغییرات آب و هوایی بسیار حساس است و زود دچار ذات الریه می شود. 

تفاوت در رفتار گاو و گاو میش:

گاومیش حیوانی بسیار حساس است به همین دلیل دامپزشکان در بسیاری از مواقع موفق به معاینه آن ها نمی شوند. گاومیش با افراد غریبه به شدت ضدیت دارد ولی با افراد خودی به شدت خوب است. حتی ممکن است برای این که راحت تر با گاو میش رفتار شود، لباس محلی پوشیده شود.

گاومیش برعکس گاو خط مستقیمی را طی می کند و به گیاهان اطراف آسیبی نمی رساند. هنگامی که گاومیش به دوشیده شدن توسط شخصی خاص عادت کند، به افراد دیگر اجازه ی دوشش نمی دهد. مثلا مطالعات روی 289 راس گاومیش انجام شد و فقط 65 راس یعنی 22.5 درصد از آن ها اجازه دادند که توسط افراد مختلف دوشیده شوند، همچنین وقتی افراد مختلف به روش دستی دوشیدند، شیر گاو ها کم شد و به نصف رسید. گاو میش ها نسبت به رنگ قرمز بسیار حساس اند و در صورت پوشیدن لباس قرمز ممکن است حمله کنند. گاو میش های نر معمولا بسیار سخت کنترل، هستند. برای متوقف کردن آن ها از شخم زدن، چوب بلند و محکمی را به ناحیه گردن می بندند تا روی زمین کشیده شود و نتواند زیاد حرکت کند.

گاومیش ها نسبت به نوزادان خود بسیار حساس و مهربان اند و به نوزاد گاومیش های دیگر شیر نمی دهند. اگر نوزادش تلف شود، دیگر تا آبستنی بعدی که نوزاد زنده متولد شود شیر نمی دهد.

تفاوت های آناتومیک گاومیش:

زبان گاومیش کوتاه تر و پهن تر از گاو است. پرزهای روی زبان کوتاه تر و نرم تر از گاو است. کبد این حیوان بزرگتر، گردتر و ضخیم تر از گاو است. در شکمبه تعداد پرزهای بیشتری نسبت به گاو دارد و کارایی پرزهای آن بالاتر است یعنی غذاهای خشوی را نسبت به گاو بهتر هضم می کند. میکروفلور آن متفاوت است. ضخامت پوست گاومیش 2 برابر پوست گاو است. هر چه سن حیوان بیشتر شود، ضخامت آن بیشتر می شود. ضخامت موی گاومیش از گاو بیشتر است و موی آن پراکنده تر است.

اندازه ی testis و اسکروتوم در گاومیش نر کوچک تر است. تعداد کوتیلدون های رحم در گاو میش ماده کمتر است ولی قوام و سفتی رحم بیشتر است. بیشتر در مناطق گرمسیری وجود دارند ولی در مناطق سردسیر مثل ایتالیا هم قدرت سازش دارد.

 سن بلوغ یا جفت گیری گاومیش ها در هند و پاکستان حدود 5/3 سالگی است، ولی در شوروی حدود 2 سالگی است. (تاثیر شرایط محیطی و نژادی) معمولا تلقیح مصنوعی در گاومیش ها اعمال می شود ولی در فرم طبیعی به ازای هر 10 تا 12 ماده، یک راس گاو میش نر در نظر می گیرند.

سن بلوغ گاومیش های ایرانی حدود 30 ماهگی است که می توان با برنامه های غذایی آن را کمتر کرد. دوقلوزایی در گاو میش ها کم است . دام داران هم تمایلی به دوقلوزایی ندارند زیرا باعث می شود که دوره آبستنی سریع تر طی شود و روی تولید شیر اثر منفی بگذارد. گاو میش و گاو نمی توانند کراس پیدا کنند و باروری بدهند. ولی گاومیش های باتلاقی و رود خانه ای امکان باروری دارند. 

تعداد کروموزوم گاومیش های باتلاقی 48 عدد و تعداد کروموزوم های گاومیش های رودخانه ای 50 عدد است. دوره آبستنی گاو میش ها از گاو بیشتر است. در گاو میش های رودخانه ای 305 الی 320 روز است و در گاومیش های باتلاقی 320 الی 340 روز است. در گاو 284 الی 285 روز است. وزن گوساله ی نر گاومیش 23 الی 34 کیلوگرم است و ماده ی آن ها بین 20 الی 27 کیلوگرم وزن دارد.