چرا باکتری‌های روده با افسردگی مرتبط است؟

گروهی از محققان فرانسوی مکانیزمی را شناسایی کرده اند که موجب کاهش فعالیت هیپوکامپ و بروز افسردگی در اثر تغییرات میکروبیوم روده می‌شود.

در این تحقیقات، تغییرات میکروبیوم روده موش‌هایی که در اثر استرس دچار افسردگی شده‌اند، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. همچنین تفاوت‌های موجود بین میکروبیوم روده موش‌های سالم و موش‌های دچار اختلال خلقی مقایسه شد.

در نتیجه این تحقیقات مشخص شد با انتقال میکروبیوم روده موش‌های دچار اختلالات خلقی از طریق پیوند مدفوع می‌توان این اختلالات را از یک موش به موش دیگر منتقل کرد.  

در مرحله بعد مسیرها و مکانیزم‌های مرتبط با تغییر میکروبیوم روده مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و مشخص شد در موش‌های دچار افسردگی، سیستم اندوکانابینوئید دستخوش تغییر شده است.

این سیستم در بدن انسان نیز وجود دارد و یک سیستم بیولوژیکی است که از انتقال‌دهنده‌های عصبی مبتنی بر لیپیدها تشکیل می‌شود. این انتقال دهنده‌ها قادرند به گیرنده‌های کانابینوئید و پروتئین‌های گیرنده کانابینوئید موجود در سراسر سیستم عصبی مرکزی از جمله مغز متصل شوند.

در این تحقیقات مشخص شد تغییر در میکروبیوم روده موجب ایجاد تغییر و کاهش سیگنال‌دهی سیستم اندوکانابینوئید به ویژه در هیپوکامپ می‌شود. در نتیجه میزان فعالیت هیپوکامپ کاهش یافته و شخص دچار افسردگی می‌شود.

محققان این مکانیزم را با استفاده از یک باکتری موسوم به Lactobacilli آزمایش کردند و مشخص شد تغییرات این باکتری در روده موجب تغییرات میزان انتقال‌دهنده‌های عصبی در مغز شده و در نتیجه شدت رفتار افسردگی موش‌ها تغییر می‌کند.

افسردگی یک اختلال خلقی است که با احساس غم و اندوه و بی‌انگیزگی همراه است. افسردگی بر نحوه تفکر، احساسات و رفتار تاثیرگذار است و در موارد شدید بر سلامت فیزیکی بیمار نیز تاثیر می‌گذارد. برخی افراد به غلط بر این باورند که افسردگی تلقین ذهنی شخص است. باید گفت این حالت روحی کاملا جدی است و می‌تواند تمام جنبه‌های زندگی را تحت تاثیر قرار دهد.

علاوه بر سلامت روحی و جسمی بیمار، روابط عاطفی و شغلی نیز در معرض خطر قرار دارند و به همین دلیل آشنایی با علائم افسردگی و پیشگیری از بروز آن برای تمام افراد حائز اهمیت است.

بر اساس آمار سازمان جهانی بهداشت، بیش از ۳۵۰ میلیون نفر در سراسر جهان به افسردگی مبتلا هستند و این اختلال مهمترین عامل ناتوانی در سراسر جهان محسوب می‌شود. زنان بیشتر از مردان در معرض افسردگی هستند. تغییرات هورمونی، ساختار مغز و عوامل محیطی و اجتماعی می‌تواند در این امر دخیل باشد.

مهمترین علائم افسردگی عبارتند از:

- احساس غم، اندوه، پریشانی و ناامیدی به صورت مستمر

- تحریک‌پذیری عصبی حتی در مواجهه با مسائل کم اهمیت

- بی‌علاقگی و بی میلی نسبت به انجام امور عادی، شرکت در جمع دوستان و خانواده، تفریح، ورزش و کارهای گروهی

- اختلال خواب شامل کم‌خوابی یا پرخوابی

- احساس خستگی مزمن و کمبود انرژی

- کاهش یا افزایش اشتها

- کاهش یا افزایش وزن

- احساس سردرگمی، بی ارزش‌بودن، بی حوصلگی و احساس گناه

- بروز دردهای ناگهانی و مشکلات جسمی جدید از قبیل درد پشت و سردرد

- نداشتن تمرکز

- اضطراب

- اختلال در قدرت تصمیم‌گیری و حافظه

- تکرار افکار مرگ و خودکشی

گزارش کامل این تحقیقات در نشریه Nature Communications  منتشر شده است.