نکاتی ساده در مورد ورم پستان در این مقاله گوشزد شده است که توجه به آنها میتواند به سودآوری منجر شود.
1- یافتن سریع گاو بیمار (با آموزش کارگران شیردوشی این امر به سهولت امکانپذیر است). بسیاری از دامداران فرصتهای زیادی را برای درمان ورم پستان به سادگی از دست میدهند و اجازه میدهند عفونت گستردهتر و بیشتر شود. پایه سرنخهای اصلی چشمی و ابزارهای ارزان مانند CMT نباید نادیده گرفته شوند. دامداریهایی نظیر دامداری بهروزی در اسلامشهر ازین فرصتها به نحو احسن استفاده مینماید.
2- پیش آمادهسازی کافی پستان تاثیر فوقالعادهای بر سلامت پستان و کیفیت شیر دارد. اغلب عجله کردن برای سرعت بخشیدن به این روند، نتیجه معکوس در پی دارد. عدم توجه به جزئیات در این مرحله (آمادهسازی پستان برای رها کردن شیر) منجر به خروج آهستهتر شیر، سرعت آهستهتر فرآیند، و موارد بالینی بیشتر میشود.
3- بسیاری از دامداران نوع خانواده باکتری را که باعث بیشتر موارد ورم پستان در گاوداری آنها شده است را نمیشناسند. هنگامیکه نوع باکتری ناشناخته است، روشهای پیشگیرانه موثر نمیتواند در یک الگوی مقرون به صرفه اجرا شود (پس نسبت به شناسایی نوع باکتری درگیر در دامداری خود اقدام کنید)
4- نقص در توسعه پروتکلهای درمانی خطر باقی مانده دارو در شیر را افزایش میدهد، باعث میشود شیر بیشتری دور ریخته شود و ممکن است موجب از دست رفتن استراتژیهای بهبود نرخ درمان گردد.
5- گاوهایی که به صورت مزمنی عفونی هستند، منبع اصلی افزایش SCC مخزن شیر هستند. شیر این گاوها ممکن است طبیعی به نظر برسد. پیدا کردن این دامهای آلوده و یا درمان آنها و یا حذف آنها از گله کیفیت شیر مخزن را بهبود خواهد بخشید.
6- درمان گاوهای خشک هنوز هم یکی از موثرترین ابزارهای یک برنامه کنترل ورم پستان در گله است. کاربرد آن میتواند به قدری روزمره و روتین شود که عدم توجه به جزئیات بتواند تاثیر آن را کاهش دهد. به عبارت دیگر، درست است که این کاری روزمره است ولی روزمرگی آن نباید باعث شود که از توجه به جزئیات غافل شویم.
7- فرو بردن سرپستانک پس از شیردوشی سالهاست که مورد تائید قرار گرفته است. نظرسنجیها نشان میدهد که در بسیاری از گلهها 60درصد از سرپستانکها پوشش کافی محلول ضدعفونی کننده را دریافت نمیکنند! ناکامی در این روش پایهای منجر به بروز بیشتر ورم پستان میگردد و سالانه هزاران دلار خسارت بر جای میگذارد که رو به افزایش است.
8- سلامت پوست در روزنه سر پستانک یکی از بزرگترین عوامل پیشگیری از ورم پستان است. پوست ضعیف در انتهای نوک پستان نیز باکتریهای موجود در شیر را افزایش میدهد و زمان دوشش را کند میکند. ناکامی در رسیدگی به مشکلات سلامت سرپستانک خطر ابتلا به موارد جدید ورم پستان را افزایش میدهد و تا حد زیادی باعث افزایش تعداد باکتریها در مخزن شیر میشود.
9- زمانهای شیردوشی اغلب با فیزیولوژی گاو مطابقت ندارد. نظارت بر جریان شیر با ابزاری مانند Lactocorder (در ایران وجود ندارد) به شناسایی مشکلات موجود در پروتکلهای دوشش کمک میکند. تطبیق فیزیولوژی و عملکرد تجهیزات شیردوشی میتواند سلامت پستان و به طور همزمان توان سالن شیردوشی را بهبود دهد.
10- بهداشت گاو آنقدر اساسی است که اغلب نادیده گرفته میشود. به طور کلی گاوهای تمیزتر دورههای کمتری به ورم پستان دچار میشوند و پیش از شیردوشی نیاز به زمان کمتری دارند تا پوست پستانشان به اندازه کافی و از روی اصول بهداشتی تمیز گردد. مواد مختلفی هستند که به عنوان بستر استفاده میشوند. برخی اصول کلی نشان میدهد که اگر شن و ماسه، کود جامد، تشک، یا کاه در استال باشد نیازی به چیزی دیگر نیست.
تقریباً تمام گاوداران گوشتی و شیری سقط جنین گاو را به نوعی تجربه کرده اند. اما دلیل این اتفاق ناخوشایند چیست؟
منبع: حکیم مهر
کوکسـیـدیوز یـکی از رایـج تـرین بیـماریهـای روده ای گوسـاله های جـوان کمتر از 6 ماه می باشد، به طوری که شیوع آلودگی آن در تمام دنیا بالا می باشد و می تواند توسط گونه های مختلف ایمریایی ایجاد گردد.
میزان آلودگی در این گروه سنی می تواند از صفر درصد بعد از تولد تا 100% در سنین باالی 2 ماه نیز باشد.
گونه های bovis.E و zuernii.E از مهمـترین گـونـه های بیمـاریــزا می باشـند.
چرخـه این بیمـاری هـمراه با بلـع اووسیست رسیده آیمـریایی توسط حیوان آغاز می گردد.
در این بیماری، آیمریاها غالبا اپیتلیوم روده را از بین برده و ایجاد اسهال خونی می کند. همچنین بی اشتهایی، لاغری، اسهال آبکی بد بو نیز به عنوان دیگر علائم بالینی این بیماری گزارش شده است.
هرگاه حیوان طی مدت 10 روز بعد از بیماری تلف نشود و از این بیماری بهبود حاصل کند ناقل انگل باقی می ماند و می تواند باعث کاهش راندمان و بازده اقتصادی در گاوداریهای صنعتی گردد.
ما می توانیم کوکسیدیوز را از سه طریق کنترل کنیم:
۱- جایگاه ها را تا حد ممکن تمیز نگه داریم و از مقدار زیادی از بستر خشک استفاده کنیم. مدفوع آلوده ای که خورده می شود معمول ترین راهی است که کوکسیدیاها را انتشار می دهد. اگر ما مواجهه گوساله با مدفوع را کم کنیم بروز بیماری را کاهش داده ایم.
۲- باید تنش را به حداقل برسانیم. تنش، ایمنی گوساله را کاهش و زمینه تکثیر کوکسیدیا با دامنه گسترده تری را فراهم می کند. تنش در تراکم های بالا، آب و هوای نامساعد و هنگام بروز بیماری ها ایجاد می شود. نقل و انتقال گوساله ها و تغییر جیره نیز تنش ایجاد می کند. به همین دلیل است که ما شیوع کوکسیدیوز را با فاصله کوتاهی پس از اینکه به جایگاه های گروهی منتقل می شوند مشاهده می کنیم.
۳- آخرین روش استفاده از دارویی است که به خوراک افزوده می شود و یا به طور جداگانه مصرف می شود. مشکل این روش این است که گوساله ها معمولا وقتی به جایگاه گروهی منتقل می شود اغلب به مدت چند روز خوب غذا نمی خورند به همین دلیل مقدار لازمی که باید مصرف شود خورده نمی شود و کوکسیدیوز بروز می کند.
شاربن یک بیماری فوق حاد در دام ها است و نشخوارکنندگان را مبتلا می کند و معمولا باعث مرگ می شود (خصوصا اگر حیوان واکسن دریافت نکرده باشد.) در فرم فوق حاد قابل درمان نیست و فرصتی برای درمان وجود ندارد زیرا دوره ی کمونش بسیار کوتاه است.
در فرم فوق حاد از زمانی که باکتری وارد بدن می شود تا زمانی که توکسین تولید میکند و باعث ازبین رفتن دام می شود، فقط یک تا دو ساعت طول می کشد. اما در فرم حاد یک تا دو روز طول می کشد. بیمارانی که به این بیماری مبتلا می شوند شامل گاو، گوسفند، بز و اسب هستند. این بیماری سپتیسمی و مرگ ناگهانی ایجاد می کند و خون قیرمانند و سیاه از منافذ طبیعی بدن خارج می شود(دهان، بینی، مقعد) که این خون منعقد نمی شود. بعنوان دامپزشک اگر همچین موردی را مشاهده کردید به هیچ وجه نباید کالبدگشایی کنید، چه در فارم و چه در کلینیک. فقط درصورتی که نسبت به بیماری مشکوک شدید و صددرصد برایمان قطعی نبود میتوانید از کالبدگشایی در شرایط خیلی خاص استفاده کنید زیرا عامل این بیماری یعنی باکتری Bacillus anthracis ایجاد هاگ می کند و بسیار خطرناک است. پس عامل بیماری شاربن، باکتری Bacillus anthracis است.
تشخیص تفریقی (تفریق شاربن از دیگر بیماری ها):
صاعقه زدگی: چون مرگ با صاعقه زدگی هم سریع و همراه با خونریزی است، ممکن است با هم اشتباه شوند ولی صاعقه زدگی عفونی نیست! توجه به وضعیت هوا می تواند این دو مورد را از هم تفکیک کند. هم چنین پشم ها در صاعقه زدگی حالت سوخته دارد.
شاربن علامتی: شاربن علامتی با شاربن متفاوت است و معمولا در گاو رخ می دهد. پاها در شاربن علامتی دچار لنگش می شود. مانند شاربن مرگ سریع دارد. شاربن علامتی هم هاگ دارد و زود از بین نمی رود. پوست پایی که دچار لنگش شده حالت کریپتال و صدایی مثل مچاله کردن کاغذ می دهد. زیرا گاز در زیر پوست جمع می شود.
بابزیوز: که یک بیماری انگلی است و در آن هم طحال هم بزرگ می شود ولی علائم دیگری هم دارد. بعلاوه بیماری babesiosis بیماری سریعی نیست.
بیماریهای دیگری که ممکن است با شاربن اشتباه شوند، ) anaplasmosis and leucosisآناپلاسموز و لکوز( هستند.
در شاربن طحال لجنی و نرم و دارای نقاط قرمز است.
شاربن با نفخ هم ممکن است اشتباه شود.
یک بیماری مزمن با سیر طولانی و در دامهای مختلف (گاو، گوسفند، بز، شتر، آهو و حیوانات وحشی) است که در گاو اهمیت فراوانی دارد. (باکتری مایکوباکتریوم ایویوم یک باکتری درون سلولیِ بی هوازی، کوچک، گرم مثبت و است، که باعث التهاب روده می شود.)
از این جهت که بیماری مزمن است، باعث لاغری پیشرونده و لاغری کامل حیوان می شود، از این جهت لاغری پیش رونده می تواند یکی از عوامل تشخیصی مشکوک به بیماری یون باشد؛ البته این لاغری پیشرونده همراه با اسهال مزمن رخ میدهد، که این عامل باعث می شود تا بتوانیم بیماری یون را از سایر بیماریهایی که عامل لاغری پیشرونده درآنها رخ میدهد، تفکیک کنیم. علاوه بر لاغری پیشرونده و مزمن بودن، بیماری غیرقابل درمان است. بیماری یون با توجه به این که یک بیماری گوارشی است و باعث لاغری می شود با برخی از بیماری ها قابل اشتباه است.
بیماری های مشابهی که ممکن است تشخیص آنها با بیماری یون اشتباه شوند عبارتند از:
1) بیماریها و عفونتهای انگلی دستگاه گوارش:حیواناتی که این بیماری را همراه با سایر بیماری ها بخصوص بیماریهای انگلی دارا هستند، بیشتر در معرض خطر هستند. در عین حال بیماری ها و عفونت های انگلی دستگاه گوارش ممکن است با بیماری یون اشتباه شوند. بیماریهای انگلی دستگاه گوارش عموما منجر به لاغری می شوند، ممکن است باعث اسهال نیز بشوند، اما همانطور که گفته شد بیماری shooting diarrhea دارد. (که بیماری های انگلی ندارند.)
2) پریتونیت: پریتونیت ممکن است حیوان را لاغر بکند اما تفاوت آن با بیماری یون در این است که این بیماری کشنده تر است و خیلی طولانی نیست.
3) آمیلوئیدوز کلیوی: از جمله بیماریهای مزمنی است که باعث لاغری حیوان می شود.
4) اسکرومای لنفاوی
5) نارسایی و نقص های کلیه
6) سالمونلوز مزمن و سایر بیماری های عفونی مزمن: سالمونلوز یکی از بیماریهای باکتریایی است که فرم مزمن آن دوره طولانی دارد، اما نه به اندازه بیماری یون، همچنین باعث مشکلات و ناراحتی های گوارشی و اسهال می شود و ممکن است در طی زمان باعث لاغری مزمن حیوان هم بشود. برخی عفونتهای مزمن باکتریایی دیگر نیز وضعیتی مشابه بیماری یون ایجاد میکنند که بهترین راه تفکیک اینها کشت باکتریایی می باشد.
7) کمبود مس و گرسنگی (گرسنگی اهمیت کمتری دارد) کمبود مس نیز ممکن است باعث وضعیتی مشابه بیماری یون شود.
در میان همه این بیماریها، عفونتهای انگلی و باکتریایی (سالمونلوز) باید بیشتر مورد توجه قرار گیرند و در تشخیص بیماری یون مدنظر باشند.