هاری؛ بیماری مهلک با تاریخچه‌ای به قدمت تمدن بشر

هاری یکی از قدیمی‌ترین بیماری‌هایی است که بشر شناخته و به همین جهت، دارای تاریخچه‌ای مفصل و تأثیر فرهنگی گسترده‌ای است که با وجود پیشرفت علم پزشکی، تن هر انسانی را به لرزه می‌اندازد.

بر اساس اعلام سازمان بهداشت جهانی، هاری یک بیماری مشترک بین انسان و حیوان است که به‌ علت ویروسی از خانواده «رابدو ویریده» به وجود می‌آید. هاری به استثنای جنوبگان و شمالگان، بیماری بومی تمامی قاره‌های جهان محسوب می‌شود و بیشترین هاری در قاره‌های آسیا و آفریقا به وقوع می‌پیوندد؛ در این نواحی هاری به‌صورت بالقوه جمعیتی تقریبا ۳ میلیارد نفری را تهدید می‌کند. این بیماری مهلک ازطریق واکسن، ۱۰۰ درصد قابل پیشگیری است؛ ولی سالانه ده‌ها هزار نفر قربانی می‌گیرد.

چند نکته اجمالی در مورد هاری

هاری یک بیماری ویروسی است که تقریبا همیشه بر اثر گزیده شدن به وسیله‌ حیوانات آلوده سرایت پیدا می‌کند.

بیش از ۹۵ درصد از موارد بیماری هاری به وسیله سگ به وجود می‌آید.

کسانی که در نواحی شیوع هاری توسط حیوانی گزیده می‌شوند، باید بلافاصله برای درمان به مراکز پزشکی مراجعه کنند.

برای موفقیت‌آمیز بودن درمان، فرد باید پیش از بروز علائم هاری به درمان دسترسی پیدا کند.

شایع‌ترین علائم هاری شامل مشکلات عصبی و ترس از نور و آب است.

واکسینه کردن حیوانات خانگی می‌تواند کمک زیادی به پیشگیری و کنترل هاری کند.

هاری چیست

هاری یک عفونت ویروسی است که عمدتا ازطریق گاز گرفتن حیوانات آلوده سرایت پیدا می‌کند. ویروس هاری یک ویروس آراِن‌ای از خانواده رابدو ویروس‌ها است. این بیماری بدون اقدامات درمانی زودهنگام، می‌تواند مرگبار باشد.

ویروس هاری می‌تواند به این دو طریق روی بدن اثر بگذارد:

مستقیما وارد دستگاه عصبی پیرامونی شود و به مغز برسد.

با وجود مصونیت از دستگاه ایمنی وارد بافت‌های عضلانی شود و در آنجا تکثیر پیدا کند.

 این ویروس ازطریق ﺍﺗﺼﺎﻝ‌های ﻋﺼﺐ-ﻋﻀﻠﻪ وارد دستگاه عصبی می‌شود. هنگامی که ویروس وارد دستگاه عصبی شود، موجب التهاب حاد مغز می‌شودهکه پیامد آن، کما و نهایتا مرگ خواهد بود.

انتقال

هاری بیشتر در کشورهای آفریقایی و آسیای شرقی ملاحظه می‌شود که در آن سگ‌های ولگرد زیادی بدون واکسینه شدن به حال خود رها شده‌اند. راه انتقال بیماری هاری ازطریق بزاق است. در صورتی که فرد توسط حیوان آلودگی گاز گرفته شود یا اینکه بزاق حیوان آلوده وارد زخمِ باز یا ازطریق غشای مخاطی مانند چشم و دهان وارد بدن شود، فرد به بیماری هاری ابتلا پیدا می‌کند. بااین‌حال، ویروس هاری ازطریق پوست امکان انتقال ندارد. تقریبا تمام پستانداران می‌توانند ناقل بیماری هاری باشند؛ ولی پستانداران کوچک خصوصا جوندگان به‌ندرت به هاری آلوده یا موجب سرایت آن می‌شوند. به همین ترتیب، انتقال هاری از خرگوش نیز بعید است.

علائم

دوره بیماری هاری به پنج مرحله تقسیم می‌شود:

دوره نهفتگی (کمون)

مرحله پیش از حمله (پرودروم)

دوره حاد عصبی

کما

مرگ

دوره نهفتگی

نهفتگی به دوره‌ی پیش از بروز علائم گفته می‌شود. این دوره معمولا بین ۳ تا ۱۲ هفته طول می‌کشد؛ ولی در مواردی ممکن است کمتر از ۵ روز یا حتی بیش از ۱ سال طول بکشد. هرچه محل گاز گرفتن به مغز نزدیک‌تر باشد، اثرات بیماری زودتر ظاهر می‌شود. تقریبا در تمام مواردی که علائم هاری ظهور پیدا می‌کنند، فرد جان خود را دست می‌دهد. بنابراین، هر کسی که مشکوک به تماس با بیماری هاری باشد یا توسط حیوانی گاز گرفته شود، باید در همان ابتدا و پیش از اینکه هرگونه‌ علائمی آشکار شود به پزشک مراجعه کند.

مرحله پیش از حمله

در طی مرحله پیش از حمله، ممکن است فرد دچار سرفه و تب شود.

علائم اولیه‌ هاری شبیه به آنفولانزا هستند:

تب ۳۸ درجه‌ای یا بالاتر

سردرد

حالت اضطراب

احساس ضعف شدید یا بی‌حالی مضاعف

گلودرد و سرفه

حالت تهوع و استفراغ

این دوره‌ می‌تواند بین ۲ تا ۱۰ روز طول بکشد و علائم به‌تدریج بدتر می‌شوند.

دوره حاد عصبی

در این مرحله علائم عصبی بروز پیدا می‌کند:

احساس گیجی و پرخاشگری

فلج جزئی همچون تکان غیر ارادی عضلات و سفتی عضلات گردن

تشنج

نفس نفس زدن یا دشواری در تنفس

زیاد شدن بزاق احتمالا همراه‌ با کف دهان

ترس از آب (آب‌هراسی) ناشی از دشواری در بلع

توهم، هذیان، کابوس و بی‌خوابی

پریاپیسم (نعوظ بی‌اختیار و طولانی‌مدت) در مردان

فوتوفوبی (نورهراسی)

در اواخر این مرحله، تنفس فرد سریع و منقطع می‌شود.

کما و مرگ

نهایتا فرد وارد کما می‌شود و در صورتی که به دستگاه تنفس مصنوعی متصل نشود، جان خود را از دست می‌دهد. به‌ندرت کسی در این مرحله از هاری جان سالم به در می‌برد.

چرا بیماری هاری موجب آب‌هراسی می‌شود

آب‌هراسی یکی از بارزترین علائم هاری است؛‌ به همین جهت حتی در گذشته به آن «آب‌هراسی» نیز گفته می‌شد. وقتی فرد سعی در بلع دارد، گرفتگی‌های حادی در گلو به وجود می‌آید که باعث می‌شود عمل قورت دادن آب بسیار دردناک شود. به همین جهت فرد حتی با فکر کردن به آب دچار ترس بیمارگونه‌ یا همان هراس (فوبیا) می‌شود. ترشح زیاد براق به دلیل اثری است که ویروس هاری روی دستگاه عصبی می‌گذارد.

تشخیص

معمولا در زمان گزیدگی برای اینکه بدانیم حیوان ناقل هاری بوده یا موجب سرایت عفونت شده است، روش قطعی وجود ندارد. در آزمایش ممکن است آنتی‌بادی (پروتئین‌هایی که در واکنش به عفونت تولید می‌شوند) تشخیص داده شوند؛ ولی ممکن است آنتی‌بادی‌ها تا مراحل پایانی بیماری تشخیص داده نشوند. ویروس ممکن است از بزاق یا ازطریق نمونه‌برداری از پوست (بایوپسی) جداسازی شود. بااین‌حال، تا زمان تأیید تشخیص ممکن است برای هرگونه اقدام درمانی موثری دیر شده باشد. به همین دلیل در موارد مشکوک به هاری، بدون تشخیص باید یک دوره درمانی را طی کرد. درواقع باید هر مورد گزیدگی را به مثابه هاری تلقی کرد.

درمان

در صورتی که حیوان مشکوک به هاری فرد را گزید یا روی پوست را خراشید یا زخم را لیس زد، باید بلافاصله ناحیه‌ی مد نظر را به مدت ۱۵ دقیقه با آب و صابون، ضد عفونی‌کننده‌های پوستی (ید پوویدون) و مواد پاک‌کننده دیگر بشویید. این کار باعث می‌شود تعداد ذارت ویروس به حداقل برسد. پس از آن باید بلافاصله به فوریت‌های پزشکی مراجعه کنید. تزریق واکسن هاری پس از مواجه با عامل بیماری و پیش از ظهور هرگونه علائمی می‌تواند مانع از پیشرفت بیماری شود و معمولا مفید است.

در کشورهای فقیر و توسعه‌نیافته سگ‌های ولگرد بیشترین نقش را در سرایت هاری دارنددر کشورهای فقیر و توسعه‌نیافته سگ‌های ولگرد بیشترین نقش را در سرایت هاری دارند.

افراد معدودی با وجود ظهور علائم بیماری زنده می‌مانند؛ ولی اکثر موارد بروز علائم با مرگ بیمار همراه است. فردی که دارای علائم است باید تا حد ممکن در وضعیت مناسبی باشد و ممکن است برای تنفس نیاز به دستگاه‌های تنفس مصنوعی داشته باشد.

عوامل خطر

عواملی که می‌توانند خطر هاری را افزایش دهند:

مسافرت یا زندگی در کشورهای درحال‌توسعه و پرخطر از جمله کشورهای آفریقا و آسیای جنوب شرقی که هاری در آن‌ها رایج است.

انجام فعالیت‌هایی که امکان مواجهه با حیوانات وحشی در آن زیاد است؛ مانند اکتشاف در غارهایی که خفاش در آن زندگی می‌کند یا اردو زدن در طبیعت یا کار کردن در آزمایشگاه‌ با حیوانات.

پیشگیری

در برخی نواحی که هاری شیوع پیدا کرده، برای جلوگیری از سرایت، واکسیناسیون الزامی است. هاری بیماری بسیار جدی و کُشنده‌ای است؛ بااین‌حال بسیاری از کشورها با اقدامات درمانی و پیشگیرانه عملا موجب ریشه‌کنی این بیماری شده‌اند. 

این اقدامات عبارت‌اند از:

واکسیناسیون منظم ضد هاری برای تمامی حیوانات خانگی و دام‌ها

ممنوعیت یا محدودیت واردات حیوانات از برخی کشورها

واکسیناسیون انسان در برخی نواحی

آموزش و آگاه‌سازی

به‌عنوان مثال در روستاهای کانادا و ایالات متحده، برخی نهادهای بهداشتی طعمه‌های حاوی واکسن خوراکی هاری را با کار گذشتن در زیستگاه‌های طبیعی به خورد راکون‌ها دادند. در سوئیس مقامات بهداشتی با کار گذاشتن واکسن ضد هاری در سر مرغ در کوه‌های آلپ، روباه‌های منطقه را در مقابل هاری ایمن کردند.

اقدامات احتیاطی

برای کم کردن احتمال ابتلا به هاری می‌توان برخی اقدامات احتیاطی را انجام داد:

واکسیناسیون حیوانات خانگی و دام‌ها: صاحبان حیوانات خانگی و دامداران و مزرعه‌داران باید اقدام به واکسیناسیون حیوانات خانگی از جمله گربه، سگ سایر حیوانات اهلی کنند و آن را ادامه دهند.

محافظت از حیوانات خانگی: برخی از حیوانات خانگی امکان واکسینه شدن ندارند؛ بنابراین توصیه می‌شود تا حد امکان حیوان را در خانه یا قفس نگه‌داری کنید تا از تماس با حیوانات وحشی پیشگیری شود.

مشاهده سگ‌ها و سایر حیوانات ولگرد را به مقامات محلی گزارش دهید: در صورت مشاهده پرسه‌زنی حیوانات با مراکز محلی کنترل حیوانات یا سایر مجریان قانون محلی همچون گروه‌های فعال حمایت از حیوانات یا امداد حیوانات تماس بگیرید.

به حیوانات وحشی نزدیک نشوید: تا حد امکان سعی کنید در صورت مواجهه با حیوانات وحشی احتیاط کنید و به آن‌ها نزدیک نشوید.

مراقب خفاش‌ها باشید: خفاش‌ها ناقل بسیاری از بیماری‌ها هستند و بیماری کرونا گواهی بر این مدعا است. مراقب لانه‌گزینی خفاش‌ها در زیرزمین‌ها، اتاق‌های زیرشیروانی یا انبارها و سایر نواحی تاریکِ و کم‌رفت‌وآمد محل زندگی خود باشید. در صورت مشاهده خفاش بهتر است به مراکز محلی کنترل حیوانات مراجعه کنید.

واکسیناسیون سگ‌های صاحب‌دار و ولگرد علمی‌ترین راه برای کنترل بیماری هاری استواکسیناسیون سگ‌های صاحب‌دار و ولگرد علمی‌ترین راه برای کنترل بیماری هاری است.

پس از مواجه با حیوانات وحشی درمان‌های پیشگیرانه را دنبال کنید: پس از اینکه با حیوان وحشی مواجه شدید، حتی اگر علائم گزش یا سایر نشانه‌های ظاهری را نداشتید، باز هم بهتر است بلافاصله به نزدیک‌ترین درمانگاه یا فوریت‌های پزشکی مراجعه کنید.

به گفته سازمان بهداشت جهانی، هاری یک بیماری ۱۰۰ درصد قابل پیشگیری با واکسن است. این سازمان تأکید دارد که باید دست کم ۷۰ درصد سگ‌های یک منطقه را واکسینه کرد تا چرخه‌ی انتقال بیماری به‌صورت کامل شکسته شود. شیوع هاری در کشورهای مختلف بسیار متفاوت است؛ ولی در کشورهایی که سگ‌ وحشی وجود ندارد، میزان شیوع نیز به ‌شکل قابل ‌توجهی پایین است. هاری در ۱۵۰ کشور دنیا و در تمام قاره‌ها به استثنای جنوبگان و شمالگان وجود دارد. جزایری مانند نیوزیلند، استرالیا، موریس و سیشل به جهت دورافتادگی و انزوای طبیعی مصون مانده‌اند.

عملیات نجات ماهی ۶۵ میلیون ساله در کف رودخانه والسان رومانی

در بخش کوچکی از رودخانه والسان رومانی، یکی از نادرترین ماهی‌های اروپا و جهان زندگی می‌کند.

ماهی Asprete که محلی‌های رومانیایی به آن Romanichthys valsanicola نیز می‌گویند؛ بیش از ۶۵ میلیون سال است که در رودخانه‌های سنگی و کم عمق زندگی می‌کند. اولین بار در سال ۱۹۵۶ این گونه ماهی توسط یک دانشجوی زیست‌شناسی کشف شد و پس از آن برای دهه‌های متوالی در حال انقراض بود.

نیکلای کراسیون، زیست‌شناس ۵۹ ساله می‌گوید برای نجات این گونه ماهی سال‌های زیادی تلاش شده ولی مردم می‌گویند کاملا منقرض شده است. در این مدت، زیست‌شناسان باور داشتند که هنوز این ماهی را می‌توان در گوشه‌ای از رودخانه والسان پیدا کرد و به تلاش‌های خود ادامه دادند.

ماهی Asprete اندام کوچکی دارد و معمولا زیر سنگ‌ها پنهان می‌شود. زیست‌شناسان تخمین می‌زدند تعداد جمعیت این ماهی‌ها در کل کره زمین فقط ۱۰ الی ۱۵ نمونه باشد که آن هم در یک محدوده یک کیلومتری امتداد کم عمق و سنگی رودخانه والسان رومانی زندگی می‌کنند. اوایل سال ۲۰۰۰ میلادی تعداد این ماهی‌ها نزدیک ۲۰۰ نمونه بوده است.

بهترین پاداش برای یک زیست‌شناس

اکنون، تیم کوچکی از دانشمندان و متخصصان حفاظت از طبیعت روی این رودخانه کار می‌کنند و سعی دارند ماهی Asprete را از انقراض کامل نجات دهند. سرانجام، در اواخر ماه اکتبر، یک زیست‌شناس ۳۱ ساله که در حوزه ماهی‌ها تخصص دارد؛ موفق شد تعداد ۱۲ نمونه ماهی Asprete را در بخش کوچکی از رودخانه والسان رصد کند.

دیدن ماهی‌های Asprete با چشم یک کشف بزرگ زیست‌شناسی و یک هیجان خارق‌العاده برای تیم‌های نجات این گونه ماهی بود و بزرگ‌ترین پاداشی که یک زیست‌شناس می‌تواند دریافت کند.

ماهی Asprete را می‌توانیم یک فسیل زنده بدانیم که برای میلیون‌ها سال بدون تغییر در حال زندگی در آب‌ها و رودخانه‌ها است. تنها ۶ دهه است که زیستگاه این ماهی توسط انسان‌ها تهدید شده و جمعیت آن‌ها رو به کاهش رفت.

هجوم انسان به محل زندگی ۶۵ میلیون ساله ماهی‌ها

یکی از تاثیرات عمده بر زیست‌گاه Asprete، سدهای برقی آبی است که در اواخر دهه ۱۹۶۰ روی رودخانه‌های کوهستانی ساخته شد. تصور می‌شود تا پیش از آن تاریخ، ماهی Asprete در محدوده‌ای ۳۰ کیلومتری از رودخانه والسان و همچنین دو رودخانه موازی دیگر به نام‌های Arges و Raul Doamnei زندگی کرده است.

این رودخانه‌ها با احداث سدها کاملا خشک شده و بستر رودخانه تبدیل به یک زمین بی آب می‌شود که تاثیر مستقیمی روی انقراض ماهی‌های این منطقه دارد.

محلی‌های این مناطق درباره این ماهی‌ها افسانه‌های زیادی از پدران خود شنیدند ولی باور کرده بودند که دیگر این ماهی‌ها به طور کامل منقرض شدند.

عملیات نجات

در اوایل فصل بهار، یک کوهنورد برجسته و متخصص حفاظت از محیط زیست با تشکیل یک گروه کوچک از زیست‌شناسان و دیگر افرادی که در شناسایی ماهی‌های تخصص دارند؛ عملیات کشف و نجات ماهی‌ Asprete را کلید زدند.

این کوهنورد سال‌ها در والسان زندگی کرده است و با این زیست‌گاه کاملا آشنایی دارد. آن‌ها با پول شخصی و بدون هیچ حمایتی کار را شروع کردند که در نهایت به کشف یک دسته از این ماهی‌ها انجامید.

در طول دهه‌های گذشته، انواع دستکاری‌های انسانی در این منطقه باعث نابودی جانوران و ماهی‌ها شده است. قطع درختان، خشک کردن بستر رودخانه، احداث سدها و جنگل‌زدایی، دفع زباله‌ها و سرقت شن و ماسه بستر رودخانه‌ها به همراه سنگ‌های بزرگ اطراف آن‌ها همگی در انقراض ماهی Asprete تاثیرگذار بودند. حتی محلی‌های این منطقه نیز از شن و ماسه کف رودخانه برای ساخت و ساز استفاده کردند.

زیست‌شناسی که تعدادی ماهی Asprete را در رودخانه والسان کشف کرده است؛ اعتقاد دارد این منطقه محل زندگی ۶۵ میلیون ساله این ماهی‌ها است و مردم نمی‌توانند ظرف ۵۰ سال آن‌ها را از بین ببرند. این ماهی‌ها باید توسط تیمی از متخصصان حفاظت محیط زیست و دانشمندان به طور کامل مراقبت شوند تا دوباره زیست‌گاه خود را پس بگیرند.

لانه های اتوماتیک مرغ مادر

معرفی نوعی از  لانه های اتوماتیک:

دراین سیستم جمع آوری به صورت اتوماتیک می باشد و تخم مرغ ها با نوارهای مشبک که در مرکز آشیانه قرار دارد جمع آوری می شود این آشیانه دارای ساختاری محکم با قابلیت شستشوی آسان است و کف متحرکش، مانع از کثیف شدن آن می گردد.

ویژگی ها:

- دارای کف متحرک به منظور بستن درب آشیانه وهمچنین نظافت روزانه به صورت خودکار.

- میز مخصوص جمع آوری تخم مرغ سر سالن

- کنترل اتوماتیک با زمان بندی جهت باز و بسته شدن درب ها

- اسلت پلاستیکی به همراه تسمه نگهدارنده

مزایا:

1-جمع آوری تخم مرغ با حداقل نیروی انسانی

2-کاهش استرس در سالن بدلیل عدم رفت وآمد در سالن

3-کاهش تخم مرغ های بستری،شکسته،کثیف

4-کاهش بار آلودگی تله و تخم مرغ

5- افزایش جوجه در آوری با نطفه داری بالا

6-کاهش هزینه عدم مصرف پوشال

توجیه اقتصادی:

اگر تخم مرغ ها در سر سالن جمع آوری گردد تقریبا نیروی کارگری 40 درصد کم میگردد.

اگر تخم مرغ هابوسیله تخم مرغ جمع کن توسط نوار نقاله به اتاق درجه بندی هدایت گرددهزینه کارگری 65 درصد کم میگردد.

اگر تخم مرغ ها توسط دستگاه (egg lifter) به شانه ها چیده شود 1 الی 2 نیرو در بخش جمع آوری تخم مرغ نیاز می باشد.

کشف ماهی مرکب نادری که تمام دانسته‌ها و پیش‌فرض‌های دانشمندان را برهم زد و آن‌ها را شوکه کرد

برای اولین بار، دانشمندان موفق به مشاهده ماهی مرکبی به نام ram horn squid از گونه مارپیچه‌ها (spirula)  در اعماق آب شدند.

دانشمندان مدت‌ها است درباره ماهی مرکب شاخ قوچ یا Spirula spirula در حال تحقیق و جست‌وجو هستند و اکنون موفق شدند تنها بازمانده از این خانواده را پیدا کنند.

البته، این موجود در معرض خطر انقراض یا آسیب‌پذیری از سوی طبیعت نیست؛ بلکه یافتن آن در طبیعت به خاطر شکل خاص اسکلت و پوشش بدنش بسیار سخت شده است. به همین دلیل هم یافتن یکی از این خانواده باعث شگفتی دانشمندان شده و فیلم واقعی از حرکت‌ها و زیست آن می‌تواند دنیا را تحت تاثیر قرار دهد.

این ماهی مرکب نشان داده شده در این ویدئو توسط دانشمندان موسسه Schmidt Ocean Institute ضبط شده است و کاملا متفاوت از نمونه‌های ماهی Spirula spirula است که در آزمایشگاه‌ها نگهداری می‌شود.

در این ماهی، اندام شناور رو به پایین هستند و اندام نورانی در بخش بالایی بدن قرار گرفتند. از این اندام نورانی برای کور کردن حیوانات طعمه استفاده می‌شود. بنابراین، می‌توان گفت این ماهی مرکب واقعی در طبیعت، درک ما از این موجودات را وارانه کرده است.

رازهای اعماق هزاران فوتی دریا

این ماهی هم مانند سایر ماهی‌های مرکب دارای ۱۰ شاخک است و از نظر فنی واقعا یک ماهی مرکب نیست. بیشتر شبیه به یک گونه سَرپایان  (Cephalopods) از شاخه نرم‌تنان است و می‌توانیم آن را یک سَرپایان مرکب بنامیم. همین‌طور، ویژگی‌های مشترک زیادی با موجودات مَلَوانَک یا ناتیلوس دارد.

هنوز کف دریاها ناشناخته باقی مانده است و اطلاعات بسیار کمی از موجودات آن بخش آب‌ها در دست داریم؛ دقیقا مانند بخش‌هایی از فضا که هنوز کامل کشف نشدند. بردن تجهیزات عکاسی و فیلم‌برداری یا آزمایشگاهی و اکتشافی به اعماق دریاها و تا کف آن‌ها بسیار سخت و در غالب اوقات ناممکن است.

این ماهی مرکب جزو جانورانی است که نزدیک کف دریا زندگی می‌کند و در اعماق ۳۰۰ فوتی یافت می‌شود. دانشمندان این فیلم طولانی را با یک وسیله رونده از راه دور و در عمق ۳ هزار فوتی در بخشی از سوال شرقی استرالیا گرفته‌اند.

موجوداتی که در این عمق از سطح دریا زندگی می‌کنند؛ موفق شدند سازگاری پویایی با این محیط زیست پیدا کنند. همین ماهی مرکب تازه کشف شده می‌تواند در طول روز و با کمک اسکلت مارپیچی و کاملا شناور خود هر روز تا هزاران فوت عمق را تنظیم کند.

انسان‌ها هرگز نمی‌توانند در چنین اعماقی از دریا نفوذ پیدا کنند و بدن آن‌ها بر اثر فشار زیاد متلاشی می‌شود اما این موجودات با استفاده از پوسته‌های بسیار سخت و کلسیفیه شده مانند صدف‌ها می‌توانند دوام بیاورند.

منبع: 1pezeshk.com

آموزش دستشویی به خرگوش

دستشویی خرگوش:

خرگوش ها بسیار زود دستشویی کردن در مکان مناسب و تعیین شده را یاد می‌گیرند.

خرگوش ها در طبیعت معمولا یک جا یا دو جا را برای دستشویی خود انتخاب می‌کنند، صاحبانشان می‌توانند ظرف دستشویی را در این مکان ها قرار دهند.

بستر:

در ابتدا به یک بستر مناسب احتیاج دارید. ممکن است خرگوش شما علاقه به دراز کشیدن در بستر دستشویی خود را داشته باشد و هر چند وقت یکبار بستر را گاز بگیرد، بنابراین یک ماده جذب کننده برای امنیت خرگوش از خوردن مدفوع نیاز است و بستر باید قدرت جذب بالایی داشته باشد .

از خاک رس یا خاک دستشویی گربه استفاده نکنید، همچنین از استفاده تراشه چوب سرو و صنوبر خودداری کنید.

جعبه:

برای جعبه دستشویی، جعبه دستشویی گربه بهترین کار را انجام می‌دهد. اگر چه جعبه های کوچک را می‌توانید برای خرگوش استفاده کنید اما فقط برای خرگوش های کوچک کارایی دارد.

اگر خرگوش شما علاقه به برگرداندن ظرف دارد یا در کنار آن دستشویی می‌کند یک مقدار خلاقیت لازم است. سرپوش گذاشتن برای ظرف دستشویی بسیار مناسب است، یا یک دستشویی سنگین تر انتخاب کنید.

دستشویی در سایز بزرگ می‌تواند حتی برای خرگوش های کوچک هم کارآمد باشد و وزن ببشترش باعث می‌شود که دستشویی برنگردد.

اگر خرگوشتان سعی بر برگداندن یک دستشویی می‌کند، شما دستشویی سنگین تری برایش تهیه کنید.

قرار دادن جعبه دستشویی:

برای شروع، خرگوش را در محلی گذاشته و بر کارش نظارت کنید. هر جا که خرگوش شما شروع به ادرار و مدفوع کردن را انتخاب کنید، در غیر این صورت کار شما بسیار مشکل می‌شود، در ابتدا خرگوش را در قفس خود نگه دارید؛ ابتدا با یک ظرف محدود دریک فضای محدود شروع کنید.

هرجا که خرگوش دستشویی کرد را ضدعفونی کنید تا زمانی که خرگوش ظرف دستشویی را انتخاب کند یا گوشه دیگری از قفس را انتخاب کند.

اگر این مورد را دیدید، توالت را جا به جا کنید و در جایی قرار دهید که خرگوش آنجا را می‌پسندد.

توالت را در جایی قرار دهید که هم خرگوش ترجیح بدهد و هم از لحاظ شما جای مناسبی باشد هر دو این ها ضروری هستند و باید رعایت شوند.

اولین بار که خرگوش شما از ظرف دستشویی خود استفاده کرد، آن ناحیه را قبول کنید و خرگوش را به همان ناحیه محدود کنید و در ظرف دستشویی خرگوش اسباب بازی مورد علاقه اش را در قرار دهید.

علائم ادرار و مدفوع خرگوش را در محل مشاهده کنید (معمولا در پشت دم کمی علامت برجا میماند). خرگوش شما در چند جا دستشویی می‌کند سعی کنید این تعداد را محدود به یک مکان کنید. اگر خرگوش شما از جعبه دستشویی استفاده کرد به او یک تشویقی بدهید.

وقتی که اتفاق افتاد و شما خرگوش را محدود به یک جای دستشویی کردید، باز هم خرگوش شما کاملا نمی‌تواند به دستشویی کردن در ظرف عادت کند و ممکن است گاهی اوقات اینکار را در مکان دیگری انجام دهد.