کاهش 40 درصدی میزان مرگ و میر تب کریمه کنگو

معاون دفتر بهداشت و مدیریت بیماری‌های دامی سازمان دامپزشکی کشور:

با همکاری سازمان دامپزشکی و وزارت بهداشت، میزان مرگ و میر تب کریمه کنگو در کشور از ۵۰ درصد به کمتر از ۱۰ درصد کاهش یافت.

«دکتر کریم امیری» افزود: این بیماری در ۳۱ کشور از جمله کشور ایران بومی بوده و متاسفانه تمامی کشورهای همسایه به ویروس این بیماری آلوده هستند.

معاون دفتر بهداشت و مدیریت بیماری‌های دامی سازمان دامپزشکی کشور در خصوص بیماری تب خونریزی دهنده کریمه- کنگو ضمن تشریح دستاوردهای حاصل اقدامات مشترک سازمان دامپزشکی کشور و وزارت بهداشت در کنترل این بیماری، نکاتی را جهت اطلاع قصابان، دامداران و کارگران کشتارگاهها و همچنین شهروندان مصرف‌کننده گوشت قرمز مطرح کرد.

به نقل از روابط عمومی سازمان دامپزشکی کشور، «دکتر کریم امیری»، معاون دفتر بهداشت و مدیریت بیماری‌های دامی این سازمان، یکشنبه با بیان اینکه این بیماری از سال 1970 میلادی برابر با سال 1349 خورشیدی در ایران مورد شناسائی قرار گرفته و تاکنون در بیشتر استان‌های کشور موارد قطعی انسانی  تب کریمه - کنگو گزارش شده است، گفت: بیشترین موارد در استان سیستان و بلوچستان است، اما میزان مرگ و میر در بین مبتلایان متغیر بوده و از نظر افراد در معرض خطر نیز قصابان، دامداران و کارگران کشتارگاهها بطور معناداری بیشترین موارد بیماری را بخود اختصاص داده اند و افراد غیر ایرانی مقیم ایران نیز درصد بالایی از بیماران را به خود اختصاص داده اند‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌.

وی افزود: طی سال گذشته تعداد مبتلایان انسانی 158 مورد بوده که 8 مورد آن منجر به مرگ شده است و در سال جاری تاکنون 96 مورد گزارش بیماری وجود داشته که 10 مورد آن فوت نموده و از این تعداد 8 مورد در استان سیستان و بلوچستان بوده است.

امیری با بیان اینکه این بیماری در 31 کشور از جمله کشور ایران بومی بوده و متاسفانه تمامی کشورهای همسایه به ویروس این بیماری آلوده هستند، تصریح کرد: از این 31 کشور سالانه بین 10 هزار تا 15 هزار مورد بیمار مبتلا به تب کریمه  کنگو به سازمان جهانی بهداشت گزارش می‌شود که از این تعداد بین 50 تا 150 مورد در سال شامل گزارش‌های کشور ما بوده است.

این مقام مسئول در سازمان دامپزشکی کشور در ادامه با توجه ماهیت ویروس عامل بیماری که بومی کشور است، مداخله دامپزشکی در کنترل کانون‌های دامی در به حداقل رساندن تعداد مبتلایان انسانی را بسیار موثر دانست و افزود: همچنین با توجه به میزان کشندگی زیاد بیماری با اقدامات به موقع وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، میزان مرگ و میر از 50 درصد به کمتر از 10 درصد در سال‌های اخیر کاهش داشته است.

معاون بهداشت و مدیریت بیماری‌های دامی سازمان دامپزشکی کشور با اشاره به اینکه این بیماری یکی از بیماری‌های خطرناک و با درصد کشندگی بالا در انسان است و علاوه بر انتقال مستقیم از انسان به انسان، معمولاً توسط کنه‌ها ویروس عامل بیماری قابل انتقال به انسان و دام است، تصریح کرد: مخزن ویروس در طبیعت اصولاً کنه‌ها هستند و گاو، گوسفند، بز و خرگوش نیز به عنوان مخزن مطرح هستند.

وی در مورد شیوه انتقال بیماری نیز اضافه کرد: این ویروس از طریق تماس مستقیم با خون یا ترشحات فرد بیمار و لاشه حیوان آلوده (انتقال به قصاب‌ها و سلاخ‌ها) به فرد سالم انتقال می‌یابد. بیماری بیشتر در مناطق صحرایی آفریقا، اروپای شرقی، خاورمیانه عراق، هند، افغانستان، پاکستان، ایران و غرب چین گزارش شده است و بیشتر در بین کارکنان بیمارستان‌ها و اشخاصی که با دام سر و کار دارند مشاهده می‌گردد. بیماری در فصول گرم سال از اواخر فروردین تا اواخر شهریور (زمان رشد و تکثیر کنه‌ها) بیشتر شایع است.

امیری در ادامه افزود: بیماری در حیوانات اهلی هیچ گونه علائم مشخصی ندارد و خطر انتقال بیماری در انسان طی ذبح حیوان آلوده یا یک دوره کوتاه پس از ذبح حیوان آلوده وجود دارد (به دنبال تماس با پوست یا لاشه حیوان).

همچنین تماس با خون و بافت بیماران بخصوص در مرحله خونریزی یا انجام هرگونه اعمالی که منجر به تماس انسان با خون، بزاق، ادرار، مدفوع و استفراغ آنها گردد باعث انتقال بیماری می‌شود.

معاون دفتر بهداشت و مدیریت بیماری‌های دامی سازمان دامپزشکی کشور عامل این بیماری را ویروس عنوان کرد و خاطرنشان کرد: از آنجا که مقاومت این ویروس در برابر حرارت کم است و در دمای ۵۶ درجه سانتیگراد به مدت ۳۰دقیقه از بین می‌رود، بنابراین پختن گوشت یا پاستوریزه کردن شیرخام باعث از بین رفتن ویروس می‌شود. به گفته امیری، این ویروس به محیط‌های اسیدی حساس بوده و سریع از بین می‌رود.

وی تصریح کرد: به دلیل اینکه در کشتارگاه‌های صنعتی لاشه دام به مدت حداقل ۲۴ ساعت در دمای 2 تا 8 درجه سانتی‌گراد نگهداری می‌شود و پس از این مدت لاشه حالت اسیدی پیدا می‌کند، بنابراین امکان زنده ماندن ویروس در لاشه غیر ممکن می‌شود.

تشریح اقدامات سازمان دامپزشکی در راستای کاهش خطر ابتلای انسانی

این مقام مسئول در سازمان دامپزشکی کشور با توجه به ماهیت شرح داده شده در خصوص این بیماری، اقدامات  سازمان دامپزشکی را در راستای کاهش خطر ابتلای انسانی بشرح ذیل برشمرد .

1- ساماندهی کشتارگاههای دام از طریق احداث و راه اندازی کشتارگاه‌های صنعتی و به موازات آن جلوگیری از فعالیت کشتارگاه‌های سنتی

2- تاکید بر راه اندازی سالن پیش سرد در کشتارگاه‌های دامی

3- بازرسی مداوم لاشه دامهای کشتار شده در کشتارگاههای مجاز همراه با بازرسی قبل از کشتار دام

4- توصیه و اطلاع‌رسانی به مردم در خصوص عدم خرید گوشت‌های بازرسی نشده فاقد مهر دامپزشکی 

5- سمپاشی منازل و اصطبل‌های روستایی در کانونهای بیماری جهت حذف ناقلین بیماری (کنه های آلوده)

6- آموزش و ترویج در روستانهای واقع در مناطق پرخطر و کانون‌های مشکوک بیماری  و همچنین آموزش  کارکنان کشتارگاه ها در خصوص رعایت موازین بهداشتی و ایمنی زیستی در هنگام کار

7- با توجه به اینکه واکسن علیه این بیماری در انسان هنوز مطرح نشده است و در دام نیز بصورت تجربی واکسیناسیون در حال مطالعه است، در شرایط فعلی امکان مایه‌کوبی علیه این بیماری در دام وجود ندارد.

شیوع تب کنگو، ضعف دامپزشکی یا وزارت بهداشت؟

عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس: ضعف عملکرد سازمان دامپزشکی موجب شیوع تب کریمه کنگو شده است! 

عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس گفت: ضعف عملکرد سازمان دامپزشکی موجب شیوع بیماری تب کریمه کنگو شده و تنها راه کنترل این بیماری اطلاع رسانی به مردم و کنترل مرزهاست.

«دکتر سید امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی» در رابطه با شیوع نگران کننده بیماری تب خونریزی دهنده کریمه کنگو (بیماری مشترک انسان و احشام) گفت: آنگونه که گزارش های موثق و آمار نشان می دهد، شیوع بیماری تب کریمه کنگو به گونه ای است که در دو سال گذشته در مجموع بیشتر شده و یک سیر صعودی را طی کرده است که همین آمار به تنهایی جای نگرانی دارد و سوالات زیادی را به ذهن متبادر می کند که چرا باید بیماری تب کنگو ناشناخته ای این اندازه آمار مرگ و میر داشته باشد؟ وی در ادامه تصریح کرد: باید مراقبت های بهداشتی در حوزه دام بیشتر شود. چرا که کنترل دام که در این بازه زمانی در کشور ما کاهش پیدا کرده، راه های مختلفی را برای ورود غیر قانونی دام پیش پای قاچاقچیان دام گذاشته است. عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: منظور از کنترل دام در این بحث کنترل در تمام بخش هاست. یعنی از ورود و خروج دام از مرزهای کشور گرفته تا بحث پرورش و ذبح و فروش دام  و سایر اموراتی که به مقوله پرورش دام مربوط می شود. . وی در بخش دیگری از این گفتگو خاطر نشان کرد: در کنار تمام کاستی ها فقدان موارد پیشگیرانه ای همچون واکسیناسیون دام ها و افرادی که بنا به وضعیت شغلی خود با دام سر و کار دارند مانند دامداران، فروشندگان و خریداران دام، مردم روستایی و... هم بخشی از دلایل افزایش بیماری تب کریمه کنگو است. الزام در قرنطینه سازی و واکسیناسیون دام های زنده قاضی زاده در تشریح مقوله ای دیگر از این بحث عنوان کرد: یکی از مهمترین اقداماتی که در زمینه کنترل بیماری های مشترک بین انسان و احشام صورت می گرفت توسط سازمان دامپزشکی کشور اجرایی و عملیاتی می شد. مثلا این سازمان مقولاتی چون قرنطینه سازی و واکسیناسیون دام های زنده را که دو مبحث بسیار مهم و پیشگیرانه در حوزه مقابله با شیوع بیماری هایی چون تب کریمه کنگو و تب مالت و ... است را به انجام می رساند و به همین واسطه از انتشار برخی از این بیماریها جلوگیری می کرد.     ضعف عملکرد سازمان دامپزشکی کشور  نماینده مردم مشهد و کلات در ادامه اظهار داشت: با وجود آنچه که گفته شد به نظر می رسد که هم سازمان دامپزشکی کشور و هم قرنطینه های این سازمان تضعیف شده اند و به واسطه تضعیف این سازمان و موارد پیشگیرانه ای چون تضعیف قرنطینه ها، بیماری هایی چون تب کریمه کنگو انتشار یافته و با در پیش گرفتن رویه جاری در این سازمان هر روز خطر ابتلای افراد دیگری وجود دارد. ورود تعمدی دام های بیمار، شایعه یا واقعیت؟ وی در پاسخ به این سوال که برخی از شنیده های غیر موثق حاکی از ورود تعمدی دام های بیمار در جریان قاچاق دام در مقابل خروج دام های ارزشمند از کشور است که انتشار بیماری تب کریمه کنگو از مصداق های عینی این ادعاست، با این وجود نظر شما چیست، توضیح داد: بالاخره سازمان دامپزشکی مسئول دیده بانی است؛ حالا شیوع این بیماری چه برنامه ریزی شده و از پیش تعیین شده باشد و یا کاملا اتفاقی و سهوی، مهم نیست، بلکه مهم اتفاقی است که در حال حاضر برخی از هموطنان را تهدید می کند و موضوع تعمدی بودن یا نبودن در بخش دیگر اهمیت و به ارگان های دیگر مربوط می شود.    رد پای ورود دام از طریق مرزهای کوهستانی نماینده مردم مشهد اضافه کرد: در هر صورت نیروهای سازمان دامپزشکی باید در مناطق مرزی به ویژه در مناطقی از مرزهای کشورمان که بافت کوهستانی دارد و امکان قاچاق و ورود بدون مجوز دام برای سودجویان مهیاست، رد پای ورود دام از طریق قاچاق را دنبال کنند، چرا که دام زنده وارداتی باید به طور ویژه و همراه با نگرانی کنترل شود. چرا که همواره احتمال ابتلای بخش اعظمی از مردم به واسطه قاچاق دام و مصرف گوشت و محصولاتی که از این طریق به سفره مردم می رسد، از این ناحیه وجود دارد. پس می بینید که این وظیفه وظیفه بسیار سنگینی است که مستقیما به سلامتی جامعه مربوط می شود و کوچکترین اهمال در این زمینه می تواند سلامت جامعه را مورد هجمه قرار دهد و تبعات جبران ناپذیری را به دنبال داشته باشد. ورود تنها یک دام زنده می تواند فاجعه آفرین باشد قاضی زاده در بخش دیگری از سخنانش افزود: در بحث بیماری های مشترک بین انسان و حیوانات ریزبینی های خاصی وجود دارد که در این زمینه هم باید اعمال شود، چرا که تنها یک دام زنده می تواند فاجعه ای رقم بزند که خسارات مالی و جانی زیادی را به جامعه تحمیل کند. وی ادامه داد: مثلا در بحث آنفلوانزای پرندگان می بینید که یک پرنده مهاجر بیماری را با خود به نقطه ای می برد که امکان قرنطینه و بازرسی وجود ندارد و یک پرنده با پرواز خود یک بیماری را منتقل می کند. اما راهکارهای خود را دارد که اگر در اجرای این راهکارها کوتاهی شود فاجعه آفرین خواهد بود. با این وجود در بحث قاچاق یا واردات و صادرات دام زنده هم باید قرنطینه سازی با وسواس انجام شود که متاسفانه این اقدام صورت نگرفته و انتشار بیماری تب کریمه کنگو هم به این واسطه بوده است. این نماینده عضو کمیسیون بهداشت مجلس شورای اسلامی خاطر نشان کرد: در زمینه بیماری های مشترک بین انسان و حیوانات واقعیت هایی موجود است که قابل انتقال به هم هستند که در کشورهایی با نظام بهداشتی قدرتمند با تمام قوا از مرزهای خود مراقبت می کنند که کوچکترین و کمترین احتمال ورود بیماری ها را به کشور خود از بین ببرند. باید پرسید حالا چه کنیم؟ قاضی زاده در توضیحات خود به الزامی دیگر اشاره کرد و گفت: حالا که به هر دلیلی بیماری تب کریمه کنگو منتشر شده و در بخش اول که قرنطینه سازی و مقابله بوده اهمال صورت گرفته و چنین وضعی پیش آمده، باید دست کم مرحله بعدی را دست انجام داد. یعنی مرحله ای که این سوال مطرح می شود که چه باید بکنیم؟ وی ادامه داد: حالا که به صورت لوکال منطقه ای درگیر بیماری های مشترک بین انسان و حیوان شده، باید حیوانات و پرندگان بیمار و مبتلا سریعا و در اولین فرصت نابود و امحا شوند. بعد از آن نقاط آلوده پاکسازی شود که امکان شیوع مجدد بیماری ها از بین برود و سرایت بیماری به سایر نقاط رخ ندهد. افزایش مرگ و میرها به دلیل ضعف عملکرد یک سازمان! وی در ادامه اظهار داشت: بیماری تب کریمه کنگو بیماری ناشناخته ای نبوده و سالهاست که این بیماری و شیوه های درمان و مقابله با آن کشف شده است اما متاسفانه مشکل ضعیف عمل کردن یک سازمان که در زمینه ورود دام زنده ضعیف عمل کرده، آمار مرگ و میرهای ناشی از بیماری تب کریمه کنگو را به شدت افزایش داده است. آموزش به مردم، دیگر خان گذر از هفت خوان قاضی زاده در پاسخ به این سوال که با وجود شرایط حال حاضر چه اقداماتی می تواند از شیوع بیشتر بیماری جلوگیری به عمل آورد، گفت: گذشته از بحث قرنطینه سازی و جدا سازی دام های بیمار و پاکسازی محیط که باید برای مقابله با ورود دام های بیمار دیگر و شیوه و سرایت مجدد این بیماری باید صورت بگیرد، مهمترین فاکتور در این برهه زمانی هشدار و آموزش به مردم از طریق رسانه هاست. مردم به ویژه مردم روستایی و افرادی که با دام سر و کار دارند، باید علائم بیماری تب کریمه کنگو را بشناسند و از ذبح دام آلوده جلوگیری کنند. با کشتار خارج از کشتارگاه برخورد قهری شود ذبح باید در کشتارگاه های رسمی و زیر نظر دامپزشک و سازمان دامپزشکی اتفاق بیفتد که احتمال وجود بیماری به کمترین حد ممکن برسد. چرا که اگر کشتار های ما تماما بصورت صنعتی اتفاق بیفتد و مردم علائم دام بیمار را بشناسند و از دام های بیمار دوری کنند یا آنها را امحا و معدوم کنند شیوع بیمارهای مورد بحث مانند بیماری تب کریمه کنگو هرگز اتفاق نمی افتد. بنابراین در این روزها دامپزشکی باید با تمام قدرت از ذبح دام به شیوه سنتی جلوگیری به عمل آورد و با این شیوه که در برخی از قصابی ها صورت می گیرد، برخوردی قهری کند و کشتار را تنها منوط به کشتار علمی و زیر نظر سازمان دامپزشکی نماید. 

 پی‌نوشت: متاسفانه این عضو محترم کمیسیون بهداشت و درمان مجلس درخصوص ضرورت تخصیص بخشی از اعتبارات چند هزار میلیارد تومانی طرح تحول نظام سلامت به سازمان دامپزشکی کشور برای انجام وظایف مورد اشاره، کلمه‌ای به زبان نیاورد و تنها وظایف مغفول این سازمان را گوشزد نمود!!!  وقتی ادارات دامپزشکی بسیاری از نقاط مختلف کشور از حداقل اعتبارات لازم برای خرید سموم و مبارزه با ناقلین این بیماری برخوردار نیستند، چگونه می‌توان انتظار داشت با دست خالی با این بیماری مبارزه کرد و در نهایت با وجود تلاش شبانه‌روزی کارکنان دامپزشکی، مقصر اصلی شیوع این بیماری در کشور را دامپزشکی دانست؟!